Vöøa gaëp nhau, chöa kòp
chaøo thaêm, baïn toâi ñaõ hoát hoaûng: “Giuùp mình vôùi, thaèng Taân nhaø mình
boû ñaïo ñi theo Tin Laønh roài. Noù meâ man caùi nhoùm Tin Laønh ôû ngaõ tö
Phuù Nhuaän, vaø chaúng coøn ñaïo nghóa, thôø thaùnh gì”.
Taân
laø moät trong soá nhöõng ngöôøi treû coâng giaùo thuoäc gia ñình “coâng giaùo
goác” caûi ñaïo theo Tin Laønh. Taân
ñaïi dieän cho moät soá baïn treû coâng giaùo ñang chao ñaûo vaø bò hôùp hoàn
bôûi nhieàu giaùo phaùi Tin Laønh ñang naùo nhieät truyeàn giaùo ôû caùc thaønh
phoá lôùn.
Toâi
ñaõ gaëp Taân nhieàu laàn sau ñoù. Gaëp nhau, Taân noùi nhieàu hôn nghe, vaø
toâi teá nhò nghe Taân “giaûng”. Caäu sinh vieân 22 tuoåi ñaõ gaëp gôõ nhoùm
truyeàn giaùo Tin Laønh ôû saân tröôøng ñaïi hoïc, vaø caäu ñöôïc keát naïp vaøo
Tin Laønh sau ba thaùng. Baây giôø thì caäu khoâng caàn ñeán vaät chaát cuûa
gia ñình ñeå ñi hoïc, vaø Toaøn phaàn thôøi gian soáng caäu ñeàu daønh cho
coâng vieäc cuûa hoäi thaùnh. Hoäi thaùnh ñaây laø hoäi thaùnh Tin Laønh, maø
caäu töï nguyeän gia nhaäp sau khi töø choái caên cöôùc Coâng Giaùo cuûa mình.
Cuõng vôùi tinh thaàn “ñoäc thoaïi”, Taân “ñaùnh phuû ñaàu” ngöôøi ñoái dieän
baèng nhöõng vaán naïn thaàn hoïc, roài ñoäc ñoaùn giaûi thích, keát luaän nhö:
Ñöùc Meï cuûa Coâng Giaùo coøn ñoàng trinh, sau khi sinh con laø phaûn sinh
hoïc, phaûn khoa hoïc, keå caû phaûn thaàn hoïc nöõa, maø ñöøng queân, Ñöùc Meï
khoâng chæ coù moät Chuùa Gieâsu laø con, nhöng coøn nhieàu con khaùc, hoaëc
Giaùo Hoaøng vôùi quyeàn baát khaû ngoä laø chaäm tieán, laïc haäu, baèng neâu
leân, roài say söa chuù giaûi moät vaøi ñoaïn kinh thaùnh cheânh veânh, rôøi
raïc, ngoaøi ngöõ caûnh.
ÔÛ
thaønh phoá thì ñoái töôïng laø sinh vieân, hoïc sinh, ôû vuøng saâu vuøng xa
thì daân queâ chaát phaùc. Nhöõng nhoùm truyeàn giaùo Tin Laønh tích cöïc hoaït
ñoäng, vaø tín höõu taêng nhanh, cuøng vôùi ñôøi soáng vaät chaát cuûa hoï
ñöôïc caáp thôøi caûi thieän nhôø ngaân quyõ truyeàn giaùo thöôøng raát lôùn
cuûa hoäi thaùnh.
Toâi
chia seû noãi lo cuûa nhöõng cha meï Coâng Giaùo khoâng bieát noùi vôùi con
caùi theá naøo veà ñaïo, khi con phaùn nhö thaày daäy, coøn mình laïi ngu ngô,
khoâng ñuû kieán thöùc toân giaùo ñeå lyù luaän, bieän baùc, giaûng daäy,
thuyeát phuïc. Nhöng cuõng chia seû lo aâu cuûa nhöõng ngöôøi Tin Laønh tröôùc
thaùi ñoä döûng döng, laïnh luøng, xa laùnh cuûa ngöôøi Coâng Giaùo vaø vieãn
aûnh cuoäc chieán tranh laïnh khoù coù ngaøy chaám döùt giöõa hai giaùo hoäi,
duø phong traøo Ñaïi Keát ñaõ ñöôïc khôûi xöoùng töø 50 naêm nay, keå töø Coâng
Ñoàng Vaticanoâ II ñöôïc meänh danh laø Coâng Ñoàng Ñaïi Keát.
Sau
cuøng, toâi thoâng caûm vôùi khaùt voïng tín ngöôõng cuûa ngöôøi daân toâi ôû
khaép nôi, khi ñôn sô, vui veû theo ñaïo, maø khoâng caàn bieát nhieàu veà toân
giaùo mình theo.
Nhöng
chia seû vaø thoâng caûm khoâng coù nghóa uûng hoä, ñoàng thuaän, bôûi noãi lo
aâu cuûa cha meï coâng giaùo khoâng thay theá hieåu bieát cuûa chính cha meï
veà caên tính cuûa ñaïo Coâng Giaùo mình theo, vaø noäi dung giaùo lyù cuûa
ñaïo Tin Laønh maø con mình vöøa gia nhaäp; cuõng nhö nhöõng caêng thaúng giöõa
hai nhaø Coâng Giaùo vaø Tin Laønh cuøng chung moät xoùm khoâng theå laø
chuyeän vónh cöûu, ñôøi ñôøi, khoâng bao giôø dôøi ñoåi.
Phaûi
hieåu roõ töøng toân giaùo, phaûi naém vöõng töøng giaùo thuyeát, thoâng suoát
giaùo lyù; tín ñieàu cuûa Ñaïo, ngöôøi ta môùi bieát con ñöôøng naøo phaûi
choïn, nieàm tin naøo phaûi theo, vaø khi aáy, vieäc truyeàn giaùo, hoä giaùo
môùi coù hieäu quaû. Baèng chöùng laø cha meï ñaõ baát löïc tröôùc vieäc caûi
ñaïo cuûa con, vaø nhieàu ngöôøi ñaõ ñeå ngöôøi khaùc choïn tín ngöôõng thay
cho mình, hay ñuùng hôn: “ñöùc tin” cuûa mình bò ngöôøi khaùc ñaåy ñöa, duï
doã, mua chuoäc.
YÙ
thöùc töï do tín ngöôõng, choïn moät toân giaùo, gaén boù ñôøi mình vaøo moät
nieàm tin thieâng lieâng laø heä troïng, neân ngöôøi vieát trao göûi baïn, vaø
qua baïn ñeán nhieàu ngöôøi khaùc, kieán thöùc veà caùc toân giaùo, nhö ñaõ
chia seû vôùi baïn “Phaät Giaùo vaø
Coâng Giaùo”, nay ñeán löôït “Coâng Giaùo vaø Tin Laønh”, vaø seõ tieáp noái
“Coâng Giaùo vaø Hoài Giaùo”… vôùi muïc ñích laøm saùng toû chaân lyù ñöùc tin
tinh roøng, thuaàn khieát, chính thoáng, bôûi chæ coù moät Thieân Chuùa, moät nhaân loaïi.
Laøm
coâng vieäc teá nhò naøy, ngöôøi vieát khoâng chæ xaùc tín nieàm tin cuûa mình,
chia seû nieàm tin vôùi anh chò em ñoàng ñaïo, maø coøn giuùp anh chò em khoâng
cuøng ñaïo haïnh phuùc hôn vôùi choïn löïa tín ngöôõng cuûa rieâng mình. Ñaïo
laø con ñöôøng, neân khoâng coù chuyeän giaønh ñöôøng, chieám ñöôøng, chaën
ñöôøng, phaù ñöôøng. Ñaïo laø choïn löïa thieâng lieâng cuûa taâm hoàn, neân
khoâng theá löïc, phöông tieän vaät chaát naøo coù theå chieám ñoùng, khoáng
cheá. Ñaïo laø daán thaân Toaøn dieän, Toaøn theå, vaø taän cuøng cuûa moät
ñôøi ngöôøi, neân khoâng theå beû vuïn, caét nhoû, nhaäp nhaèng vaù víu. Ñaïo
laø ñöùc tin “pha leâ”, neân khoâng chòu
caûnh “tranh toái tranh saùng”, laãn loän, hoå loán, hoà ñoà, bôûi ngöôøi coù
ñaïo laø ngöôøi coù “Ñöôøng, Söï Thaät, vaø Söï Soáng”: Ñöôøng ngay chính, söï
thaät troøn ñaày, Toaøn veïn, vaø söï soáng doài daøo, khoâng bao giôø caïn.
Taäp
chia seû “Coâng Giaùo vaø Tin Laønh”
trình baày nguoàn goác chung cuûa caû hai, vaø khaùc bieät cuûa caû hai, keå
töø khi Martin Luther, cöïu linh muïc coâng giaùo taùch khoûi Giaùo Hoäi Coâng
Giaùo vaø thaønh laäp moät giaùo phaùi môùi, coù teân Theä Phaûn, Caûæ Caùch
cuõng goïi laø Tin Laønh, naêm 1523, taïi AÂu Chaâu.
Ngöôøi
vieát khoâng chuû tröông vieát daøi, vaø chi tieát nhö moät bieân khaûo, nhöng
coá thu goïn bao nhieâu coù theå, ñeå vaán ñeà ñöôïc hieåu vaø ñoùn nhaän nheï
nhoõm, khoâng quaù naëng neà, bôûi ñi vaøo laèn ranh giöõa hai Giaùo Hoäi Coâng
Giaùo vaø Tin Laønh, ngöôøi ta deã bò ngoäp vì nhöõng khaùc bieät giaùo lyù,
nhöõng xung ñoät, ñoái khaùng daøi vaø khoác lieät cuûa quaù khöù, vaø voâ soá
nhöõng laán caán, töôøng thaønh, raøo caûn hieän taïi khoù giaûi toûa.
Jorathe Nắng Tím