EM BÉ ĐANG LỚN

Em bé đã có mặt. Một con người mới. Một sự sống mới. Ba mẹ vui. Cả nhà mừng. Thế giới chào đón thành viên mới.

Em sẽ bắt đầu hành trình vào đời bằng khám phá. Ngay từ tuần đầu, ngũ quan của em bắt đầu hối hả làm việc: Em bắt đầu nghe với thính giác, nhìn với thị giác, ngửi với khứu giác, biết muì vị khi bú sữa với vị giác và cảm được êm ái của bàn tay mẹ với xúc giác. Thực ra, ngay trong lòng mẹ ở vào tuần thứ 16, em đã thấy, đã nghe, đã ngửi, đã biết vị ngọt, mặn và đã cảm được hạnh phúc khi ba âu yếm xoa đều trên bụng mẹ. Nhờ ngũ quan, em khám phá thế giới bên ngoài; đồng thời khám phá chính bản thân em.

Em khám phá cha mẹ là những người gần em nhất, rồi anh chị em trong nhà. Lúc đầu còn hỗn mang và em cười với mọi người, nhưng chỉ ba tháng sau, em không cười với người lạ, nhưng phản đối gặp gỡ họ bằng cách khóc thét lên. Em tiến từng buớc và biến đổi từng ngày. Mẹ vui lắm khi thấy em dài thêm được vài phân, và nặng hơn được một tí. Ba cười sung sướng khi em bắt đầu toe toét mỗi lần ba  ghé chơi “ú oà”, và gọi tên em.

Khoảng  tháng thứ bẩy, em bắt đầu bộc lộ cá tính qua tương quan. Thích ai em cười tươi rói. Bực ai, em hét inh ỏi. Em biết sợ và co mình trước người lạ mà em hình dung như đang muốn bắt cóc, tấn công em. Những liên đới giữa em và mẹ, cha, anh, chị dần dần được thành hình.

Công việc của em lúc này là khám phá thế gìới bên ngoài. Em cố thu nhận mọi hình ảnh chạy qua trước mắt, vui vẻ thâu nhận rồi  sàng lọc sau đó. Em học tên từng đồ vật, nhận diện từng người và chú ý từng sự kiện quanh em.   

Càng lớn, em càng đẹp, và khôn. Khôn nhất là khi nghe gọi tên, em ngẩng đầu, mở mắt. Ba mẹ cho em tên để gọi. Tên để gọi riêng em vì tên là của em. Tên em mang một ý nghiã, một kỷ niệm, một ước mơ, một kỳ vọng nào đó của cha mẹ và gia đình. Tên em cưu mang những gì đẹp, thánh thiện, may mắn, thành công và là một lời chúc tuyệt hảo cha mẹ và gia đình dành cho riêng em.  Các anh chị trong nhà không là em, nên không mang cùng tên em. Nếu có ai đó ở ngoài gia đình trùng tên, thì cũng chỉ là ngẫu nhiên trùng hợp một phần, nhưng không bao giờ là “tên em” toàn phần. Em có tên như có một thẻ căn cước và mọi người nhận ra em là em, không lầm em với bất cứ người nào khác. Tên em khẳng định em là duy nhất; chẳng thế khi gọi tên em, không ai đã phản ứng, trả lời, ngoài một mình em lắc lư cái đầu, lí lắc nhỏen miệng cười. Tên cũng là tấm danh thiếp của riêng em. Qua danh thiếp này, em tự giới thiệu mình với mọi người và với cuộc đời. Nhờ có tên, thế giới loài người gặp được và trân trọng em; bởi không có tên, rất có thể người ta gán cho em một con số nào đó như trong các trại tập trung, nhà tù. Tên cũng xác định sự có mặt sống động của em giữa cộng đồng nhân loại. Nhờ có tên, mọi việc làm, công trình của em đều mang một giá trị riêng và một trách nhiệm có đóng dấu cá nhân em. Qủa thực, ba mẹ đã chu đáo chuẩn bị tất cả cho em và tên em là lựa chọn quan trọng nhất.

Sở dĩ phải nhấn mạnh đến tên là vì tên em sẽ định vị chỗ đứng của em trong mọi tương quan. Nếu không có tên, em không biết mình là ai, sinh ngày nào, con ai, em của những anh chị nào, gốc gác làng mạc ở đâu. Nếu không có tên, em sẽ không gọi đúng tên của bất cứ một đối tượng nào xuất hiện trước mặt em. Không có tên, công việc khám phá thế giới bên ngoài của em cũng sẽ không thể thực hiện, vì để nhận thức, chủ thể là em phải được định nghiã, định vị.

Thế rồi đến một ngưỡng tuổi, em quay trở về với chính mình, trở vào nội tâm để đặt vấn đề tư duy. Được bốn tuổi, em bắt đầu làm triết gia và thỉnh thoảng bị mẹ bắt gặp ngậm ngón tay “trầm tư mặc tưởng”. Trông em chẳng khác gì Socrate, Platon, những đại triết gia của nhân loại.

Vào ngưỡng năm tuổi, em cho rằng người ta suy nghĩ bằng miệng, nhưng  liền sau đó, em bác bỏ nhận định  này và qủa quyết người ta suy nghĩ bằng đầu.

Năm 7 tuổi, em đã đủ khả năng sàng lọc thực thể nhận được bên ngoài để tinh lọc  thành tư tưởng; nói cách khác, em bắt đầu có những quan niệm về thế giới tinh thần và ý niệm siêu hình bắt đầu bàng bạc xuất hiện.

Như thế, sinh hoạt tri thức của em có mặt rất sớm, sớm hơn nhiều người đã lầm tưởng. Người lớn tuy thương con nít nhưng hay coi thường khả năng “tiềm tàng và đột khởi” của các em, và em cũng rơi vào trường hợp bị “coi thường” này. Người lớn đâu có biết rằng: ngay trong bụng mẹ, em đã tư duy như một con người toàn phần, đích thực. Bằng chứng là em đã phân biệt được tình cảm vui - buồn của cha mẹ mỗi khi cha mẹ tiếp xúc với em qua những cử động diễn tả tình cảm của đầu, mình và chân tay.

Là một thành viên của gia đình, em  hoà nhập, thích nghi đời sống gia đình bằng có mặt tìch cực trong mọi biến cố vui buồn. Em biết khóc khi mẹ đau, biết vui khi ba về  trên tay đầy quà. Những lần ba mẹ to tiếng xích mích, em rút vào phòng và ngậm ngùi khóc. Đời sống tình cảm của em lớn dần với sinh hoạt tình cảm của mọi người trong nhà. Và em học cách ứng xử trước những tình cảm đó. Chính vì thế, ảnh hưởng của cha mẹ, anh chị em có tầm quan trọng không thể chối cãi trên nhân cách và  tính tình của em. 

Em học được nhiều chuyện, nhiều điều hay có dở có trong gia đình, tuy phán đoán của em còn non nớt. Em biết thế nào là tốt, thế nào là xấu tuy chưa đủ khả năng chi tiết hóa và phân tích hành động. Có nhiều chuyện ba mẹ tưởng em không biết, không thấy, không nghe… nhưng không ai ngờ tất cả đã lọt vào mắt em, chạy vào tai em.

Thời gian trôi, em lớn hơn và muốn độc lập. Em thích thỉnh thoảng được ở một mình trong phòng với em Gấu nhồi bông mà không bị mọi người bao vây, hỏi han. Em cũng thích được mẹ thả em chơi tự do một mình, đừng ẵm bế em suốt ngày. Em cũng thích tự mình ăn, không muốn mẹ vất vả chạy theo đút từng muỗm.

Tóm lại, em đã đi vào lịch sử của thế giới, lịch sử của gia đình và đang cùng mọi người đi về một mục đích đời người. Mục đích đó là Hạnh Phúc. Vì hạnh phúc mà em có mặt ở đây. Vì hạnh phúc mà em hiện diện lúc này bên cạnh mọi nguời. Hạnh phúc là đích tới em nhắm, là động cơ thúc đẩy em đi. Cha mẹ và người lớn chắc cũng như em cùng hướng về mục đích đó. Có những non nớt, vụng dại em chưa  tự mình vượt qua được nên em cần mọi người. Có những việc em chưa làm được nên dựa vào mọi người. Và nhiều chuyện em chưa hiểu  nên học với mọi người. Vấn đề là mọi người có sẵn lòng đồng hành mà không bao sân hay bước thay em; nâng đỡ mà không ẵm mãi trên tay; dìu dắt mà không độc quyền, áp đặt; hướng dẫn mà không tước đọat tự do, yêu thương mà không đúc khuôn biến em thành phó bản…Và như thế, em sẽ được lớn lên từng ngày cho hạnh phúc của đời em.