Thứ
Tư Lễ Tro : (Mt 6, 1-18)
Trọng tâm của Lời Chúa hôm nay là hãy trở về với
Thiên Chúa, vì Ngài là Đấng từ bi và nhân hậu.
Ngôn sứ Giôen khoảng năm 400 trước Đức Giêsu đã
kêu gọi mọi người : “Hãy hết lòng trở về, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết
than van. Đừng xé áo nhưng hãy xé lòng. Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa
của anh em, bởi vì Ngài từ bi và nhân hậu, chậm giận và giầu tình thương” (Ge
2,12-13).
Ông kêu gọi xé lòng thay vì xé áo, và xây dựng
việc ăn chay, thống hối trở về trên nền tảng lòng nhân hậu của Thiên Chúa. Nói cách khác, sự trở về của con người chỉ có
thể được thực hiện vì Thiên Chúa từ bi, nhân hậu.
Thánh Phaolô khẳng định sự trở về của chúng ta
là do ơn sủng : “Trong Đức Kitô, Thiên Chúa đã cho thế gian được hoà giải với
Người. Người không còn chấp tội nhân loại nữa” (2Cr 5,19). Nhưng mỗi người phải
cộng tác “bằng cách” để mình được hoà giải với Thiên Chúa qua việc thống hối
trở về (2Cr 5, 20).
Trong Tin Mừng Mátthêu, Đức Giêsu không chỉ đồng tình với ngôn sứ Giôen khi chống
lại việc ăn chay rềnh rang, hoành tráng bên ngoài, nhưng còn đi xa hơn, khi
lên án thói giả hình, phô trương khi cầu nguyện và làm phúc bố thí. Như chúng ta biết : ăn chay, bố thí và cầu nguyện là
ba cột trụ của Do Thái giáo, và Đức Giêsu đã công khai phê phán tệ nạn giả
hình, khoe khoang, hãnh tiến và kêu gọi canh tân theo tinh thần mới của Tin Mừng:
1/ Tinh
thần khiêm tốn, xoá mình khi làm phúc, bố
thí :
“Khi làm việc phúc đức, anh em phải coi chừng,
chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của
anh em, Đấng ngự trên trời ban thưởng. Vậy khi bố thí, đừng khua chiêng đánh trống,
như bọn đạo Đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá cốt để được
người ta khen” (Mt 6, 1-2).
2/ Tinh
thần khiêm tốn, phó thác khi cầu nguyện :
“Khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn đạo
đức giả..., nhưng hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh,
Đấng hiện diện nơi kín đáo... và thấu suốt những gì kín đáo” (Mt 6, 5-6).
3/ Tinh
thần khiêm tốn, kín đáo, vui tươi khi ăn chay :
“Khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩnhư bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ
thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay... Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt
cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy là anh ăn chay, ngoại trừ Cha của
anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo” (Mt 6, 16-17).
Qua Tin Mừng thánh Mátthêu, chúng ta thấy được
hoạt cảnh xã hội tôn giáo thời Đức Giêsu. Đó là một thời chuộng lễ nghi hình thức,
thích phô trương việc đạo đức, và tinh thần tục hoá gieo rắc thói giả hình cực
kỳ nguy hiểm trong cộng đồng. Chính thói giả hình ngày càng làm mất tính thánh
thiêng của tôn giáo và biến tôn giáo thành một cơ chế thuần trần tục, ở đó, người
ta mượn tôn giáo để trục lợi, bất chấp cả quyền sống của đồng đạo.
Là Đấng đến để giải phóng con người, Đức Giêsu mạnh
dạn đả phá thói giả hình, phô trương, vì đây là siêu vi trùng phá hoại mọi
tương quan, liên đới : giả hình không cho ta làm con Thiên Chúa vì giả dối là
chiêu trò của ma quỷ ; giả hình phá hoại tình hiệp thông trong anh em, vì giả
hình là nguyên nhân của mọi thị phi, đố kỵ, chia rẽ ; giả hình biến chủ thể
thành người vong thân, đánh mất chính mình khi mang một lúc nhiều mặt nạ. Đả
phá thói giả hình, Đức Giêsu giải thoát con người khỏi xiềng xích của điêu
ngoa, dối trá, là nọc độc của Rắn Satan. Nó thúc đẩy con người kiêu căng muốn
biết mọi sự Thiên Chúa biết, bằng điêu ngoa phỉnh gạt ; nó gieo mầm phản nghịch
Thiên Chúa vào lòng con người bằng gian manh dàn dựng, bầy vẽ, thêu dệt những
điều không có, hầu mê hoặc con người.
Tóm lại, người giả hình là bạn của ma quỷ, bởi
ma quỷ là loài gian dối, là cha đẻ của xảo quyệt. Vì thế Đức Giêsu đã không mệt
mỏi tuyên chiến với đạo quân giả hình và thẳng thừng lên án thói phô trương
trong sinh hoạt phụng tự, đạo đức, dù trong đám họcó nhiều người thuộc hàng chức
sắc tôn giáo vị vọng .
Thực vậy, Đức Giêsu ủng hộ và đồng tình với các
ngôn sứ kêu gọi mọi người trở về với Thiên Chúa bằng việc ăn chay, làm phúc,
và cầu nguyện, nhưng nghiêm khắc cảnh giác và lên án thói giả hình, phô trương
trong những việc đạo đức này, bởi người giả hình không đến gần được Thiên Chúa,
và người phô trương, kiêu căng không thể trở về gặp Ngài, vì việc đạo đức họ
làm không được Thiên Chúa đoái nhìn, như
Đức Giêsu đã quả quyết : “Chúng đã được phần thưởng” với thế gian rồi (Mt 6, 2.
5.16).
Jorathe Nắng Tím
