TẠI SAO CHÚNG TA BỊ LỪA TIỀN ?

    Qua mang xã hội, và truyền hình an ninh chính thống, hằng ngày chúng ta xem, nghe không biết bao nhiêu vụ lừa đảo kỳ tình. Có những chiêu lừa bị  rồi vẫn không tin đó là sự thật ; có những màn lừa, thấy rồi cũng chưa dám nghĩ người ta có thể lừa giỏi đến thế. Và kết thúc mỗi câu chuyện lừa, người ta đều  được nghe  lời cảnh báo, dặn dò : phải  thận trọng đề phòng, phải đề cao, cảnh giác !

Nhưng đề phòng thế nào được khi chính người bị lừa đảo, trước đó đã là người đi tìm cho bằng được kẻ lừa đảo để được “gửi thân gửi phận”, như một thời người ta chen chúc nhau gửi tiền vào một công ty lừa đảo, vì tiền lời hàng tháng cao ngất ngưởng , hoặc hết lời năn nỉ, dấm dúi tiền cho đám cò, để được làm thân với tên lừa đảo siêu hạng và tự nguyện nộp hết gia sản cho hắn, vì mê man lãi xuất cực kỳ cao. Đề phòng đã khó, cảnh giác còn khó hơn, bởi dù có nghi ngờ, nghi vấn, nghi hoặc thế nào đi nữa, nhưng khi bị dụ dỗ, lại thấy người này người kia hớn hở “đầu tư”, góp vốn, nạn nhân bị lừa đảo thường đổi ý, tự trấn an, khi xóa đi ý nghĩ tiêu cực về tên lừa đảo chính hiệu, để rồi tự mình sa vào cạm bẫy.

Như thế, phương án tránh bị lừa không chỉ nằm ở “đề phòng, cảnh giác”, nhưng hệ tại ở một nguyên nhân khác, sâu sa hơn, nằm ngay trong ta, có sức thôi thúc, điều khiển quyết định của ta. Đó là lòng tham trước bả tiền bạc.

Quan sát các cú lừa ngọan mục của những Siêu Lừa thời đại, chúng ta nhận thấy lòng tham là mục tiêu được nhắm, lòng tham là đích phải đạt, bởi chỉ lừa được thiên hạ khi khơi dậy thành công ở thiên hạ lòng tham. Lòng tham như cò súng, nếu bật được cò, thì mới có con nhạn trúng đạn, mới có nạn nhân sập bẫy lừa đảo.

Qủa thực, lòng tham ở mỗi người là mồi ngon của đám thợ săn lừa đảo. Chúng biết hầu hết đều tham : nghèo thì tham để giầu, giầu thì tham để giầu hơn ; thiếu thì tham để có, có thì tham để thừa, bởi lòng tham thì vô tận, không đáy : có bao nhiêu cũng còn thiếu, có bao nhiêu cũng chẳng thừa. Và được mấy người biết mình đủ, nên đa số không biết dừng thu gom, vun vén, chắt bóp, nhặt nhụm của cải cho mình. Đó là cơn cám dỗ dai dẳng, kín đáo nằm phục trong tâm hồn mỗi người, mà không phải ai cũng đủ khả năng chiến thắng, vượt qua.

Không dễ vượt qua, vì lòng tham mạnh hơn lý trí, khi bầy ra một tương lai huy hoàng của người “không làm ăn vất vả, nhưng được ngồi mát, ăn bát vàng”, bởi lòng tham bao giờ cũng liên minh với tính lười biếng : không làm mà có ăn. Vì muốn giầu nhanh, bốc lẹ, mà lòng tham sẵn sàng lao vào bẫy lừa của “vốn nhỏ, nhưng lãi xuất cao chót vót”, đầu tư nhỏ giọt nhưng lời đậm, lãi kếch sù.

Không dễ chiến thắng, vì lòng tham lấn át ý chí, khi làm cho ý chí trở nên yếu đuối, suy nhược trước bả giầu sang, để sẵn sàng gạt đi những dấu hiệu, khả thể của thất bại trước những mạo hiểm liều lĩnh được thúc đẩy, hướng dẫn bởi lòng tham không đáy. Ý chí trong hoàn cảnh này còn bị tấn công bởi những người chung quanh cũng tham lam vô độ. Những lôi kéo, dục dã, đề nghị của nhân tố bên ngoài có sức tạo nên áp lực nặng nề, để nạn nhân mủi lòng, nhẹ dạ a dua theo.

Có rất nhiều trường hợp ta bị lừa vì chạy theo người chung quanh, hoặc nghe hàng xóm trầm trồ ca ngợi đường giây lừa đảo, mà chính họ không hề biết. Chẳng thế mà một trong những chiêu lừa có hiệu qủa cao của các tay “siêu lừa” là chúng luôn có dưới tay một đạo quân cò mồi “khéo mồm, dẻo miệng”.

Như thế, lòng tham làm lý trí lu mờ, dù lý trí có nhận ra nguy hiểm ; làm ý chí yếu đuối, dù ý chí trước đó cũng đã “mạnh mẽ” từ chối điều không nên làm. Không mấy người sau khi bị lừa, đã đau đớn, thờ thẫn thốt lên : “Lúc đầu, mình đã không muốn góp vốn, không muốn liều rồi, nhưng không hiểu sao lại đâm đầu vào, để chết đẹp, mất hết !”.

Thế mới biết mãnh lực của lòng tham. Nó có thể đánh gục cả lý trí, ý chí và xô đẩy cả những người được coi là khôn ngoan, đạo đức, kinh nghiệm, từng trải vào bẫy lừa tang thương.

Trong cuộc chơi lừa đảo thiếu văn hoá, đạo đức, và không nhân văn này, cả kẻ lừa đảo và người bị lừa đảo đều bị lòng tham khống chế, điều khiển : kẻ lừa đảo “lừa” người khác vì tham lam, mong có nhiều tiền nhờ trúng mánh, người bị lừa đảo “bị lừa” cũng vì tham lam, mong thu về món tiền lớn, nhờ trúng qủa. Trúng mánh hay trúng qủa đều là sản phẩm của cuộc chơi lừa đảo được kích động, kích cầu bởi lòng tham.

Tóm lại, khi lòng tham không được be bờ, ngăn chặn, nó sẽ bùng nổ và làm đảo lộn cuộc sống vốn bình yên, bởi đã có nhiều cuộc đời mất lẽ sống, mất lý tưởng, mất sự nghiệp, mất thanh danh, mất người thân, mất gia đình, có khi mất cả mạng sống, vì liều lĩnh gieo mình xuống vực thẳm của tham lam, khi nghe lời đường mật của những kẻ lừa đảo.

Ý thức lòng tham là nguyên nhân chính khiến chúng ta bị lừa đảo, chúng ta cần đặt ra  hàng dậu cần thiết để tránh những bước chân sa đà lọt bẫy :

1.                      Chúng ta cần kiểm soát lòng tham bằng ý thức lương thiện, công bình :

Ý thức công bình nhắc nở chúng ta tôn trọng quyền lợi của người khác, và lương thiện trong mọi hành vi. Với ý thức này, chúng ta sẽ không để lòng tham nổi cộm, bành trướng, khi dễ dàng đầu tư, góp vốn vào những thương vụ không trong sáng, thiếu minh bạch, bởi bất cứ phi vụ lừa đảo nào cũng có những dấu hiệu của bất công, bất chính : bất công vì chiếm đọat quyền lợi của ai đó, ở chỗ nào đó, và bất chính ở phương cách thực hiện, như khi góp vốn ít mà tiền lời qúa nhiều, chúng ta hiểu ngay : đây là một hành vi bất thường, vì không bình thường như pháp luật cho phép, nên xác xuất bất chính, bất công ắt phải rất cao.

2.                      Chúng ta cần be bờ tham vọng bằng “biết đủ” và giới hạn đúng mức các nhu cầu :

Tham vọng thì ai cũng có, bởi ai cũng muốn tiến thân, tiến tới, tiến nhanh tiến mạnh, nhưng nếu chiều theo tham vọng, thì tham vọng sẽ nhận chìm chúng ta trong biển sâu của chính tham vọng, khi chúng ta đánh mất chính mình vì mê mải chạy theo nó. Cũng như nhu cầu với con người thì vô cùng, vô tận, nếu không biết giới hạn đúng mức các nhu cầu, người ta sẽ đuối sức vì chạy theo giòng chảy không bao giờ ngưng nghỉ của nhu cầu.

Vì thế, người hạnh phúc là người biết be bờ tham vọng, không để tham vọng trở thành sóng thần cuốn trôi , bằng ý thức “biết đủ”, bởi “tri túc hà thời túc”, có biết đủ mới nhận mình đủ, còn người không bao giờ biết mình đủ, nghiã là không có khả năng tự giới hạn những nhu cầu sẽ chẳng bao giờ bình an, hạnh phúc vì luôn thấy mình thiếu, mãi mãi thấy mình chưa đủ. Và vì thấy còn qúa nhiều nhu cầu chưa được đáp ứng, nên sẽ suốt đời tham lam cố tìm cho đủ, cố tìm cách thoả mãn mọi nhu cầu, nhưng rất tiếc, tham vọng thì không cùng, nhu cầu thì vô tận, nên sẽ không bao giờ đủ đối với người không “biết đủ” cho mình.

Rơi vào vòng xóay của tham vọng không đáy và nhu cầu bất tận, chúng ta vô tình lạc vào vùng của tham lam, ở đó cạm bẫy lừa đảo giăng đầy, phủ kín.

Tóm lại, bao lâu còn sống, chúng ta còn phải đối diện, đối đầu với những chiêu trò lừa đảo đủ loại, nào là lừa tình bằng những lời ngọt ngào, có cánh, nào là lừa tiền bằng những thủ đoạn đánh thức lòng tham, và khả thể sập bẫy  hoàn toàn tùy thuộc sự tinh tế, khôn ngoan, và khả năng làm chủ bản thân của mỗi người. Khả năng làm chủ đó dựa trên ý thức lương thiện, công bình để giảm bớt lòng tham luôn hừng hực sôi nổi, và trên chọn lựa “biết đủ cho mình” để giới hạn cách hợp lý các nhu cầu trong cuộc sống.

Với tinh thần “tri túc hà thời túc”, và quyết tâm giới hạn các nhu cầu, chúng ta sẽ giảm thiểu mãnh lực của lòng tham là nguyên nhân chính đưa ta vào cạm bẫy của vô số những kẻ lừa đảo tiền bạc, mà xã hội hôm nay dường như không còn đủ khả năng kiểm soát, chế tài.

Jorathe Nắng Tím