(Luca 16,1 -13) : Suy Niệm TIN MỪNG CHÚA NHẬT 25 và 26 Thường Niên, Năm C
Khi dòng tộc, láng diềng
còn nghèo, lại ở vào hoàn cảnh đất nước chiến tranh, thì nét đơn sơ, chân thành,
tình nghiã, tương trợ nổi bật, và ai nấy đều cảm thấy hạnh phúc vì được người
khác yêu thương, tin tưởng, và vì thế cũng
một lòng tin tưởng, yêu thương mọi người. Gia đình, họ hàng, làng xóm ở
thời “ngô khoai, dưa cà” tuy đạm bạc ấy nhưng luôn rộn rã, ăm ắp
một niềm vui !
Gần nửa thế kỷ sau, vào
những năm 2018,2019, khi chủ nghiã thực dụng bùng nổ với nền kinh tế tiêu thụ đạt
đỉnh cao, xã hội không còn bình an nhưng thay vào đó là những cảnh thảm sát vì
tham lam của cải và ma giáo, bất lương, tàn bạo : cháu cắt cổ bà để cướp đôi
khoen vàng, con rể tương lai giết cả gia đình vợ sắp cưới vì những bất đồng vật
chất, anh ruột sáng sớm vác dao lao vào giết gia đình em ruột chỉ vì tranh chấp
rẻo đất cha mẹ để lại. Và còn vô số những cảnh tang thương, đẫm máu, chết chóc
khác mà ngày ngày làm rùng mình, chấn động, hoang mang, hoảng lọan đám dân lành
chỉ mong tìm lại “ngày xưa quê mình
yên ổn, ở đó dân mình hiền hậu, dễ thương”.
Nguyên nhân đều do lòng
tham vô đáy, được ma mãnh, gian ngoa viết
thành kịch bản “lọc lừa” và bạo lực đạo diễn thành “thảm kịch đau thương”. Kết qủa là người ta đã trở thành đồ tể,
hoả ngục, ác qủy của nhau từ lúc nào không hay.
Đức Giêsu trong dụ ngôn
“người quản lý bất
lương” đã đưa ra một mẫu
người gian tham, ma giáo có đẳng cấp, và không mấy lạ lẫm trong xã hội, thời đại
chúng ta hôm nay :
“Người phú hộ kia
có một người quản gia. Người ta tố cáo với ông là anh này đã phung phí của cải
nhà ông”. Ông mời gọi
anh đến và bảo : “Tôi nghe người
ta nói gì về anh đó ? Công việc quản lý của anh, anh tính sổ đi, vì từ nay
anh không được làm quản gia nữa. Người quản lý liền nghĩ bụng : ‘Mình sẽ làm
gì đây ? Vì ông chủ đã cất chức quản gia của mình rồi. Cuốc đất thì không
nổi, ăn mày thì hổ ngươi. Mình biết phải làm gì rồi, để sau khi mất chức quản
gia sẽ có người đón rước mình về nhà họ !’
“Anh ta liền cho
gọi từng con nợ của chủ đến, và hỏi người thứ nhất : Bác nợ chủ tôi bao
nhiêu vậy ? Người ấy đáp : ‘Một trăm thùng dầu ô - liu’. Anh ta bảo :
‘Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi’. Rồi anh
ta hỏi người khác : ‘Còn bác, bác nợ bao nhieèu vậy ?’ Người ấy đáp :
‘Một ngàn gịa luá’. Anh ta bảo : ‘Bác cầm ấy biên lai của bác đây, viết lại
tám trăm thôi’..” (Lc 16,1-7).
Để có thể sống, sau khi
mất việc, người quản lý kia đã tìm cho mình một mánh lới tinh vi và chiêu trò
gian lận, bớt xén của chủ theo kiểu “của người phúc ta” để giữ cho mình một số người ủng hộ, hầu
bảo đảm đời sống bắt đầu bấp bênh. Với những người chỉ sống vì tiền,
và cuộc sống chỉ có ý nghiã khi nhu cầu vật chất được đáp ứng, thì anh quản lý
bất lương kia là người khôn ngoan : anh được coi là khôn ngoan vì biết lừa đảo ông chủ bằng cho các con nợ của chủ viết lại giấy nợ với số nợ đã được ma mãnh cắt xén; anh được gọi là khôn ngoan, vì ma giáo
chiếm đọat trắng trợn một phần tiền không
nhỏ của chủ mà chẳng để lại dấu vết, chứng cớ gì có thể tố cáo anh ta ;
anh được tôn làm sư phụ khôn ngoan, vì vừa ăn cướp vừa nhân ái khi giảm tô, bớt
nợ cho các con nợ ; anh được con nợ
suy tôn làm thần tượng khôn ngoan vì đã làm nhẹ đi gánh nợ nặng nề của họ
bằng gian xảo, lừa dối ông chủ và lợi dụng con nợ với âm mưu chiếm đọat phần nợ
tạm thời được tha; anh được tiếng là người khôn ngoan, vì biết tính toán khi dùng
phương tiện bất chính là ký lại giấy nợ, để đạt mục tiêu bất công là chiếm đoạt
một phần không nhỏ tiền cho vay của ông chủ, với ý hướng bất lương là lừa đảo,
bịp bợm mưu lợi riêng.
Nếu ngưng lại ở đây, và
chỉ dừng lại ở phạm trù luân lý thì Đức Giêsu đã không mở lời khen anh quản lý
bất lương là người khôn ngoan, khi Ngài nói : “Và ông chủ khen tên qủan gia bất lương đó
đã hành động khôn khéo” (Lc 16,8), nhưng Đức Giêsu đã đặt chúng ta vào một phạm
trù siêu nhiên hoàn toàn khác với ý nghĩ
về sự khôn ngoan của con người trước tiền bạc, khi đặt tiền bạc vào đúng
vị trị với giá trị đích thực của nó : Vị thế và giá trị của một phương tiện.
Sở dĩ Đức Giêsu khen người
quản lý bất lương kia khi nói : “Thầy bảo cho anh em biết : hãy dùng Tiền Của bất
chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họ sẽ đón rước anh em vào
nơi vĩnh cửu” (Lc 16,9), vì
Ngài nhấn mạnh với chúng ta : tiền bạc “chỉ là, mãi là” phương tiện, và không bao giờ là cùng đích,
cứu cánh, mục đích của đời con nguời. Vì là phương tiện, và lạị là phương tiện
sẽ hư hao, phôi phai, tàn rụi, nên chúng ta không được bám víu vào tiền bạc như
lẽ sống, nhưng chỉ được dùng nó thuần túy như phương tiện để thực hiện mục đích
vĩnh cửu, đời đời. Ở đây, Đức Giêsu mở ra cho chúng ta mục đích đời đời là tình
bạn Nước Trời với những người bạn của Thiên Chúa. Nói cách khác, Đức Giêsu hướng
mục đích của cuộc sống chúng ta đến tha nhân, dắt chúng ta ra khỏi pháo đài tiền
bạc khép kín để đến với người khác; cởi trói chúng ta khỏi xiềng xích của ích kỷ,
tham lam vật chất để chan hoà yêu thương, chia sẻ với người khác. Khi đặt tiền
bạc chỉ là phương tiện chóng qua, Đức Giêsu muốn chúng ta thoát khỏi ràng buộc
của vật chất và kéo chúng ta ra khỏi vũng lầy của cải cho hạn phúc Nước Trời, được
biểu hiện qua tình huynh đệ với những người bạn vĩnh cửu như Tin Mừng Luca đã ghi lại.
Cũng khởi đi từ vật chất,
từ những sinh hoạt liên quan đến của cải như lòng trung tín, Đức Giêsu hướng chúng
ta đến lòng trung tín với Lề Luật :
“Ai trung tín
trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn ; ai bất lương trong
việc rất nhỏ, thì cng bất lương trong việc lớn. Vậy nếu anh em không trung tín
trong việc sử dụng Tền Của bất chính, thì ai sẽ giao phó cho anh em của cải chân
thật ?” (Lc 16,10-11). Điều
này muốn nói lên : ngay đối với những giá trị vật chất, tuy nhất thời chóng qua, người ta cũng cần đến lòng
trung tín, nói chi đến những giá trị siêu nhiên, đời đời, thì lòng trung tín còn
cần thiết biết bao.
Điểm sau cùng Đức Giêsu
nhắn nhủ, đó là sức cuốn hút mãnh liệt của tiền bạc, khi đặt tiền bạc như đối
trọng có tầm cỡ với Thiên Chúa : “Không gia nhân nào có thể làm tôi hai chủ, vì hoặc sẽ
ghét chủ ny mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ. Anh em
không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được” (Lc 16, 13).
Khi gọi tiền bạc là ông
chủ, hẳn Đức Giêsu muốn nói lên khuynh hướng tôn thờ tiền bạc, thần tượng của cải,
sùng bái vật chất như vị thần, ông chủ của đời mình và cuộc sống chỉ còn là một
cuộc đời nô lệ tiền bạc, và con người là đầy tớ mù quáng, trung thành của giá
trị vật chất hay hư nát, chóng qua.
Tiền bạc không xấu bao
lâu còn giữ vị thế là phương tiện. Nó chỉ
xấu và làm con người mất địa vị chủ nhân của mình, khi con người biến nó thành ông
chủ của mình, để phải bất hạnh vì ông chủ
có bản chất khắc nghiệt, tàn nhẫn này. Đức Giêsu không lên án người giầu có,
nhiều của cải, nhưng cảnh giác nguy cơ người giầu đánh mất chính mình khi tự biến
mình thành nô lệ bất hạnh của tiền bạc. Trái lại, hãy khôn ngoan xử dụng tiền bạc
là phương tiện với giá trị nhất thời, chóng qua, hay hư nát để mua lấy giá trị đời đời, vĩnh cửu là hạnh phúc Nước Trời
Và chỉ khi nào tất cả
chúng ta ý thức tiền bạc chỉ là phương tiện để thực hiện những mục đích cao đẹp
phục vụ con người, làm vinh danh Thiên Chúa, thì xã hội mới không còn cảnh anh
em cùng cha cùng mẹ thảm sát nhau vì những thước đất, cháu cưng xiết cổ bà nội,
vì vài phân vàng, bạn bè truy sát nhau vì bất đồng vật chất.
Xin Chúa cho chúng ta
biết đón nhận của cải như hồng ân, và xử dụng
tiền bạc như phương tiện để làm vinh danh Chúa bằng quảng đại chia sẻ, và tận tâm phục vụ anh em,
nhất là những anh chị em cơ cùng, tân khổ, bần hàn, thiếu thốn đang cần những
giá trị vật chất tuy chóng qua, nhưng cần thiết từ bàn tay chúng ta để được sống
xứng đáng là con người, và chúng ta được trở thành bạn hữu đời đời, vĩnh cửu của họ trong Vương
Quốc Nước Trời.
Jorathe Nắng Tím
