Trong chương thứ nhất, chúng ta đã đề
cập đến sự hiện diện của ma quỷ, để phản biện lại một số người đã không tin
có ma quỷ. Có nhiều lý do dẫn đến chọn lựa không tin
có ma quỷ này.
Trước
những thực tại thiêng liêng, vô hình, con người không thể nắm bắt, thấu hiểu dễ
dàng. Phải có Đấng Thiêng Liêng, Đấng Vô Hình Con Thiên Chúa làm người mới mặc
khải đầy đủ và chính xác những thực tại thiêng liêng ấy. Đấng ấy chính là Đức
Giêsu, Đấng quả quyết với chúng ta: Có ma quỷ, khi Ngài chấp nhận để ma quỷ cám
dỗ, khi Ngài nghiêm nghị quát mắng, ra lệnh, và xua đuổi chúng ra khỏi những
người bị chúng khống chế, ám nhập. Chỉ có Ngài-Đức Giêsu, với uy quyền của
Thiên Chúa mới bảo đảm tính xác thực về danh tính, lý lịch, hành tung của
Satan, thủ lãnh các ma quỷ.
Ở đây, dựa
trên Mặc Khải của Đức Tin, chúng ta điểm mặt, gọi tên Satan, lật tẩy ý đồ gian
ác, cũng như công việc tối tăm của chúng trong thế giới loài người.
Kinh thánh cho chúng ta biết đích xác ma quỷ và
hoạt động của chúng. Dựa vào Kinh Thánh, một lần nữa chúng ta nhận diện “ông
hoàng của thế gian”, “tên tố cáo, xảo quyệt”, “kẻ xúi giục, cám dỗ”
1. Đối với Thiên Chúa
Trước
hết, ma quỷ là thụ tạo thiêng liêng được Thiên Chúa dựng nên. Thiên Chúa là
Đấng Chủ Tạo đã tạo nên ba loài thụ tạo khác nhau: Loài thụ tạo thiêng liêng,
không có thân xác là các thiên thần; loài thụ tạo thứ hai là thực vật, động vật
và mọi thứ vật chất khác; loài tạo vật sau cùng có cả tinh thần lẫn vật chất,
tức thân xác và linh hồn là con người.
Ma quỷ là
thụ tạo thiêng liêng, chỉ có tinh thần được tạo dựng để phụng sự Thiên Chúa
trên trời. Nơi ở của các vị là thiên đàng, trước ngai Thiên Chúa.
Ma quỷ là
thiên thần, nhưng là thiên thần phản nghịch: nghĩa là đã kiêu căng muốn bằng
Thiên Chúa, và nổi loạn chống Thiên Chúa. Thị kiến của Thánh Gioan đã mô tả
cảnh nổi loạn của Luxiphe, Tổng lãnh Thiên thần đứng đầu phe phản loạn, cuộc
giao chiến ác liệt giữa hai phe trung thành và phản nghịch. Tổng lãnh Thiên
thần Micae lãnh đạo phe trung thành đã chỉ huy trận giao đấu này, còn Luxiphe
cùng bè lũ phản nghịch đã bị đánh bại và bị trục xuất khỏi thiên đàng (Kh
12,7-12).
Từ nay,
thiên thần phản nghịch trở thành ma quỷ, và Satan là tên của thủ lãnh ma quỷ.
Hắn còn có những tên khác ít được nhắc tới như Beelzebub, Luxiphe, Asmodeus,
Meridian, Zebulun…
Địa chỉ mới của các thiên thần phản nghịch tức ma
quỷ từ nay là hỏa ngục, ở đó chỉ có lửa ghen ghét, hận thù, bất hạnh, không
chút tình yêu thương, nhưng ngợp tiếng “khóc lóc, nghiến răng” (Mt 13,50). Nhưng
ngoài địa chỉ thường trú là hỏa ngục, ma quỷ còn những địa chỉ tạm trú, vãng
lai khác, đó là nơi ở của con người, tâm hồn của con người, xã hội, thế giới
con người sống. Điều này có nghĩa ma quỷ còn được phép rong ruổi phá phách, cám
dỗ con người trong một thời gian nữa cho đến ngày trở lại của Đức Giêsu, như
sách Khải huyền đã viết về Satan và hoạt động của nó trong thế giới loài người:
“Nó được ban cho quyền hành động trong vòng bốn mươi hai tháng”. Trong suốt
thời gian được hoạt động này, Satan sẽ phạm thượng đến Thiên Chúa, xúc phạm đến
các thánh, “giao chiến với dân thánh và thắng họ, và còn được ban quyền trên
mọi chi tộc, mọi nước, mọi ngôn ngữ và mọi dân” (Kh 13,5-7).
Đây là
một điều chúng ta cần quan tâm để luôn cảnh tỉnh trước sự hiện diện và công
việc của ma quỷ, bởi chính Thiên Chúa đã cho phép ma quỷ còn được tồn tại và
hoạt động trong thế giới loài người. Đức Giêsu đã khẳng định với các tông đồ:
“Hãy tỉnh thức cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ” (Lc 22,39), vì ma quỷ sàng chúng
con như sàng gạo”. Cám dỗ đây là cám dỗ của ma quỷ, vì chúng không mỏi mệt rảo
quanh mọi nơi con người có mặt để mồi chài, lôi kéo, dụ dỗ con người làm điều
gian ác, chống lại Thiên Chúa. Bản án đời đời của ma quỷ tuy đã được công bố,
nhưng thời gian thi hành án chưa hoàn toàn kết thúc, nên quyền lực tối tăm của
chúng trên trần gian vẫn còn hiệu lực, và chúng vẫn còn khả thể quấy nhiễu, phá
hoại công trình của Thiên Chúa và làm hư hỏng con người.
Khi các thượng tế, lãnh binh Đền Thờ và kỳ mục đến
bắt Ngài, Đức Giêsu đã nói với họ: “Ngày ngày tôi ở giữa các ông trong Đền Thờ,
mà sao các ông không tra tay bắt. Nhưng đây là giờ của các ông, là thời của
quyền lực tối tăm” (Lc 22,53). Ngài có ý nói quyền lực của ma quỷ đang thống
trị tâm hồn những người đi lùng bắt, truy diệt Ngài.
Trong
giây phút bi hùng nhất trước khi bị bắt, Đức Giêsu đã cầu nguyện cho các môn
đệ. Bằng giọng khẩn khoản, thiết tha, Ngài đã xin Chúa Cha “gìn giữ họ khỏi ác
thần”, tức là gìn giữ họ khỏi rơi vào cạm bẫy, nanh vuốt của ma quỷ, vì họ là
chứng nhân được sai đi làm chứng về Ngài, là đối tượng mà Satan và bè lũ cần
phải mau chóng tiêu diệt. Trong bữa tiệc chia tay, Giuđa, người môn đệ phản bội
cũng đã được nhắc đến như một người đã tự nguyện trao linh hồn cho ma quỷ: “Rồi
Người chấm một miếng bánh, trao cho Giuđa, con ông Ítcariốt. Ông vừa ăn xong
miếng bánh, thì Satan liền nhập vào ông” (Ga 13,26-27).
Sở dĩ ma
quỷ vận dụng mọi khả năng để chống phá Thiên Chúa, lôi kéo mọi người xúc phạm,
phản nghịch Thiên Chúa như chúng đã xúc phạm, phản nghịch, vì chúng căm thù
Thiên Chúa. Chúng căm thù vì bị Thiên Chúa trừng phạt khi chúng phản nghịch. Là
đối thủ của Thiên Chúa, Đấng là Chân, Thiện, Mỹ, Tuyệt Đối, nên ma quỷ là Gian
Dối, Xấu Xa, Ác Độc. Và như thế, Thiên Chúa là Tình Yêu ban Bình An, Hạnh Phúc;
ma quỷ là Hận Thù đem lại chiến tranh, bất hoà, và đau thương, bất hạnh. Thiên
Chúa là lòng thương xót, thứ tha; ma quỷ là căm thù, báo oán. Thiên Chúa là
Niềm Vui, Hy Vọng; ma quỷ là sầu buồn, tuyệt vọng. Thiên Chúa là Sự Sống và Sự
Sống Lại; ma quỷ là tử vong, và chết đời đời. Thiên Chúa là Đấng Cứu Độ; ma quỷ
là kẻ phá hoại, tiêu diệt. Thiên Chúa là Đấng chở che, bênh đỡ; ma quỷ là kẻ tố
cáo, bức hại. Thiên Chúa tín trung; ma quỷ phản bội. Thiên Chúa, Chủ Tạo toàn
năng; ma quỷ chỉ là thụ tạo giới hạn.
Là thụ tạo thiêng liêng, ma quỷ được Thiên Chúa ban
quyền năng của một thụ tạo thiêng liêng, nhưng quyền năng ấy bị giới hạn trong
phạm vi thụ tạo, vì trước hay sau khi phản nghịch, lúc còn là thiên thần phụng
sự Thiên Chúa hay bây giờ thành ma quỷ chống phá Thiên Chúa, chúng vẫn luônvị
thế thụ tạo trước Thiên Chúa. Chính vì kiêu căng muốn ngang hàng với Thiên
Chúa, mà chúng đã mất hết ơn nghĩa của một thụ tạo luôn vâng phục Đấng Chủ tạo
của mình.
Nhưng vì bản chất là thiên thần, một thụ tạo thiêng
liêng, từng là hữu thể hoàn hảo được bàn tay Thiên Chúa tạo dựng, nên ma quỷ
được Thiên Chúa phú ban cho trí tuệ, ý chí, tự do, và sáng kiến. Nay chúng bất
trung, phản nghịch thì bản tính thiêng liêng với các quyền năng từ bản tính
thiên thần ấy vẫn tồn tại, vì Thiên Chúa không bao giờ hủy bỏ bất cứ một tạo
vật nào do tay Ngài đã tạo nên. Đây là mầu nhiệm cao sâu của Tình Yêu sáng tạo
nơi Thiên Chúa, Đấng nâng niu và gìn giữ mọi thụ tạo của Ngài, và không hủy
diệt chúng, kể cả khi chúng bất tuân, phản nghịch Ngài.
Ma quỷ
cũng là thụ tạo, loài người cũng là thụ tạo. Cả hai đều có trí tuệ, ý chí tự
do, tuy có khác nhau về mức độ. Cả hai đều được thương yêu, nhưng cả hai đều
bất trung, bất phục tùng Thiên Chúa. Nhưng cả hai đều không bị hủy bỏ, hay bị
xóa khỏi sổ sự sống, trái lại, cả hai vẫn duy trì bản tính, giữ lại khả năng
vốn được Thiên Chúa ban của mình. Điển hình là tự do, con người dù sa ngã vẫn
còn nguyên vẹn tự do của mình để chọn lựa thiện ác. Ma quỷ cũng vẫn tồn tại
trong tự do của chúng, chúng vẫn tiếp tục bị phán xét về những việc làm gian ác
của chúng, bởi Chúa tạo nên thiên thần và loài người có tự do. Ngài không bao
giờ loại bỏ các tạo vật của Ngài ngay cả khi chúng trở nên hư hỏng, nhưng Ngài
thưởng công cho mỗi người theo công trạng của họ, vì mỗi người, cũng như mỗi
thiên thần đều bị xét xử theo những hành động của mình.
Như thế, ma quỷ có thể làm được những “điềm thiêng
dấu lạ” để mồi chài con người: có thể thực hiện những việc phi thường để lôi
cuốn con người: có thể tạo nên những việc cả thể, chói lòa vinh quang, ngập
tràn hạnh phúc để lừa phỉnh con người, vì chúng còn được giữ quyền năng của thụ
tạo thiêng liêng. Nhưng vì bản chất ma quỷ từ nay là xảo quyệt, gian ác, hận
thù, bạo lực, nên bất cứ việc gì chúng làm, bất cứ điều gì chúng hứa ban, bất
cứ công trình nào có bàn tay chúng can thiệp, đều quy về một mục đích duy nhất
là chống phá Thiên Chúa, và làm hại con người.
Vì thế,
sẽ không có thương yêu, bình an, hạnh phúc thật nơi chúng, và hậu quả của việc
chúng làm, lời chúng hứa sẽ chỉ là tai họa, bất hạnh, diệt vong.
Tóm lại, ma quỷ là thụ tạo kiêu căng, phản nghịch
đối với Thiên Chúa. Chúng căm thù Ngài và lôi kéo con người đi theo chúng chống
lại Thiên Chúa. Nhưng vì là thụ tạo, ma quỷ luôn khiếp sợ, run rẩy trước Thiên
Chúa và phải vâng lời Ngài. Chúng không bao giờ có thể ngang hàng với Thiên
Chúa, và không được làm thiệt hại sự sống của con người, cũng như làm tổn
thương những người thuộc về Thiên Chúa nếu không được Thiên Chúa cho phép, như
trường hợp ông Gióp trong Cựu ước.
Vì thế,
điều chúng ta đừng bao giờ quên: ma quỷ không là đối thủ ngang hàng với Thiên
Chúa, vì Thiên Chúa là Đấng đã dựng nên ma quỷ, mà tiền thân của chúng là thiên
thần phụng sự Ngài. Chúng căm thù Thiên Chúa bằng cách cám dỗ con cái của Thiên
Chúa là loài người để mọi người theo chúng phản nghịch Thiên Chúa. Tuy vậy, sức
mạnh của Thiên Chúa luôn chở che những ai trung tín với Ngài, và ma quỷ phải
cúi mình, quỳ gối khi nghe tên Đức Giêsu, Thiên Chúa, Đấng đã đến để phá vỡ
vương quốc của ma quỷ, cắt gỡ xích xiềng nô lệ cho những ai bị ma quỷ trói
buộc, và giải phóng nhân loại khỏi ách thống trị của Satan. Qua sự chết và phục
sinh, Đức Giêsu đã hoàn toàn chiến thắng ma quỷ, và đập tan mọi công trình tăm
tối, tội lỗi của chúng trên địa cầu.
2. Ma quỷ và con người
Cách tốt
nhất để nhận diện ma quỷ là đặt nó trong tương quan với Thiên Chúa, với con
người, và với chính nó, bởi ma quỷ sẽ khó giấu được tông tích, lý lịch, thành
tích của mình, điều mà ma quỷ luôn đặt lên hàng ưu tiên.
Với Thiên Chúa, ma quỷ là thụ tạo phản nghịch, nay
trở thành thù địch vì căm tức, thì với con người, ma quỷ là tên nói láo, phỉnh
gạt, gian ác. Chúng ghen ghét con người, vì con người được Thiên Chúa yêu
thương. Chúng càng phẫn uất, điên cuồng ghen tuông với con người, vì con người
đã sa ngã khi nghe chúng dụ dỗ nay lại được Thiên Chúa xót thương, cứu độ. Như
thế, đối với loài người, ma quỷ là:
a. Đứa ghen tuông
Ma quỷ
ghen tức với con người vì con người được Thiên Chúa cứu độ. Nó muốn mọi người
cũng kiêu căng, phản nghịch và cùng chịu trừng phạt như chúng. Hỏa ngục, nơi
giam cầm chúng cũng phải là nơi con người bị trừng phạt.
Ngay từ
khi nguyên tổ loài người phạm tội, Thiên Chúa đã thương xót và hứa ơn cứu độ.
Chính vì Lời Hứa này mà ma quỷ điên cuồng “nổi giận với Người Phụ Nữ và đi giao
chiến với những người còn lại trong dòng dõi bà, là những người tuân theo các
giới răn của Thiên Chúa và giữ lời chứng của Đức Giêsu” (Kh 12,17). Người Nữ
ấy, tức Đức Maria “mình khoác mặt trời, chân đạp mặt trăng, và đầu đội triều
thiên mười hai ngôi sao” (Kh 12,1).
b. Tên xảo quyệt
Hình ảnh
được sách Sáng thế dùng để chỉ Satan trong trình thuật sa ngã của nguyên tổ là
con rắn: “Rắn là loài xảo quyệt nhất trong mọi giống vật ngoài đồng” (St 3,1).
Được mệnh danh là tên xảo quyệt, ma quỷ khôn khéo lừa phỉnh con người, ngon
ngọt với con người để đưa đẩy con người đi vào hủy diệt. Evà cũng vì thích ngon
ngọt nên mới sập bẫy Satan khi trái lệnh Thiên Chúa, đưa tay hái trái Thiên
Chúa cấm.
Vì gian xảo, nên ở ma quỷ không thể có sự thật,
chân thành, tín trung.
c. Đứa lì lợm, chầy cối, trơ trẽn
Ma quỷ là
khách không mời cũng đến, đến rồi không đi, có đi rồi cũng tìm cách trở lại và
lì lợm ở mãi. Tâm hồn “trống vắng” Thiên Chúa, “trống trải” ơn Chúa, “trống
rỗng” yêu thương là nơi ở lý tưởng của ma quỷ. Chúng rình rập và tìm cơ hội để
đột nhập, chiếm đóng các linh hồn.
Tin mừng
Mátthêu ghi lại: “Khi thần ô uế xuất khỏi một người, thì nó đi rảo qua những
nơi khô cháy, tìm chốn nghỉ ngơi mà tìm không ra. Bấy giờ nó nói: “Ta sẽ trở về
nhà ta, nơi ta đã bỏ đi”. Khi đến nơi, nó thấy nhà để trống, lại được quét
tước, trang hoàng hẳn hoi. Nó liền đi kéo thêm bảy thần khác dữ hơn nó, và
chúng vào ở đó. Rốt cuộc tình trạng người đó còn tệ hơn trước” (Mt 22,43-45).
d. Tên độc ác
Ngoài xảo
quyệt, nham hiểm, Satan còn độc ác, và chỉ tìm hành hạ con người, cốt để con
người phải đau khổ, bất hạnh. Ở ma quỷ, người ta không thể tìm được yêu thương,
bình an, nhân hậu, bao dung, trắc ẩn, vì bản chất của ma quỷ là ác độc, và việc
làm của chúng luôn tàn nhẫn.
Những
người bị quỷ ám đều chịu những đau khổ tinh thần và thể lý, và chẳng ai hạnh
phúc, bình an bao giờ khi bị ma quỷ khống chế. Tin mừng Máccô vẽ lên hoàn cảnh
khốn khổ, bị đọa đày của người bị quỷ ám: Đức Giêsu “vừa ra khỏi thuyền, thì từ
đám mồ mả có một người bị thần ô uế ám liền ra đón Ngài. Anh này thường sống
trong đám mồ mả, và không ai có thể trói anh ta lại được, dầu phải dùng đến cả
xiềng xích. Thật vậy, nhiều lần anh bị gông cùm và xiềng xích, nhưng anh đã bẻ
gẫy xiềng xích và đập tan gông cùm. Và không ai có thể kiềm chế anh được. Suốt
đêm ngày, anh ta cứ ở trong đám mồ mả và trên núi đồi, tru tréo và lấy đá đập
vào mình” (Mc 5,2-5).
Thánh Máccô kể tiếp: “Khi Đức Giêsu và ba môn đệ
trở lại với các môn đệ khác, thì thấy một đám người rất đông đang vây quanh các
ông, và các kinh sư tranh luận với các ông. Thấy Đức Giêsu, lập tức tất cả đám
đông kinh ngạc. Họ chạy lại chào Người. Người hỏi các môn đệ: “Anh em tranh
luận gì với họ thế?” Một người trong đám đông trả lời: “Thưa Thầy, tôi đã đem
con trai tôi lại cùng Thầy; cháu bị quỷ câm ám. Bất cứ ở đâu, hễ quỷ nhập vào
là vật cháu xuống đất. Cháu sùi bọt mép, nghiến răng, cứng đờ người ra…” (Mc
9,14-18). “Vừa thấy Người, quỷ liền lay nó thật mạnh, nó ngã xuống đất, lăn
lộn, sùi cả bọt mép. Người hỏi cha nó: “Cháu bị như thế từ bao lâu rồi?”. Ông
ấy đáp: “Thưa từ thưở bé. Nhiều khi quỷ xô nó vào lửa, hoặc đẩy xuống nước cho
nó chết”… Khi thấy đám đông tuôn đến, Đức Giêsu quát mắng tên quỷ: “Quỷ câm điếc
kia, Ta truyền cho ngươi: ra khỏi đứa bé và không được nhập vào nó nữa!”. Quỷ
thét lên, lay nó thật mạnh, rồi ra khỏi” (Mc 9,20-26).
Thật tội
nghiệp người bị ma quỷ khống chế. Satan đã biến người bình thường, hiền hậu ra
người bệ rạc, hung dữ; người tươm tất, sạch sẽ ra dơ dáy, bẩn thỉu; người khôn
ngoan ra điên khùng; người công chính thành gian manh; người quảng đại ra keo
kiệt; người đạo đức thành sa đọa, vô luân. Bởi bản chất là gian ác, độc địa,
nên ma quỷ không thể làm điều tốt, việc thiện, hành vi đạo đức cho ai. Chính vì
thế, tin ở lòng tốt, việc tốt của ma quỷ là sai lầm lớn hơn tất cả mọi sai lầm
cộng lại. Ấy thế mà nhiều người đã chạy đến cầu cứu ma quỷ sự trợ giúp, vì lầm
tưởng ma quỷ, hay chưa biết ma quỷ là ai. Chỉ khi tai ương ập đổ mà ma quỷ lạnh
lùng trở mặt, nhiều người mới bẽ bàng vỡ lẽ.
e. Kẻ tố cáo
Sách Khải
huyền cảnh giác mọi người: Satan là tên tố cáo, ngày đêm nó tố cáo chúng ta
trước tòa Thiên Chúa (x. Kh 12,10)
Vì ghen
tuông với hạnh phúc được yêu thương và cứu độ của con người, nên ma quỷ rình mò
những sơ hở, yếu đuối của con người để tố cáo, làm nhục con người trước đám
đông. Đó là lý do khi trừ quỷ, các linh mục hay bị ma quỷ vanh vách kể trước
mặt nhiều người những chuyện kín đáo, riêng tư của ngài, với mục đích bôi bác,
hạ nhục, làm mất uy tín. Vì tâm địa xấu xa, muốn kéo người khác chìm nghỉm
trong bùn đen, nên lời tố cáo của ma quỷ không mang sự thật, nhưng thường là
những vu oán bất nhân, bất công, bất chính.
Ma quỷ tố
cáo vì không có lòng thương xót để bao che, bênh vực như Thiên Chúa: ma quỷ tố
cáo, vì không có lòng nhân từ để bỏ qua, tha thứ như Thiên Chúa; ma quỷ tố cáo
vì không có lòng chung thủy để kiên nhẫn chịu đựng thiếu sót của người khác với
niềm hy vọng đổi mới như Thiên Chúa.
Ở
ma quỷ chỉ có ác tâm, ác ý, ác
đức, ác nhân, ác khẩu, ác độc, ác ôn, ác quái, ác tà. Tất cả mọi ý nghĩ gian
ác, mưu đồ gian ác, hành vi gian ác đều tập trung ở ma quỷ, vì bản chất của
chúng là gian ác. Ở đây, gian ác không còn là tính nết hay tính cách, nhưng
thuộc bản tính, là những gì không thay đổi được của một hữu thể.
Vì gian
ác, nên ma quỷ làm hại con người, bằng đủ mọi phương tiện, cách thế, mà cách
thế hữu hiệu hơn tất cả chính là cáo gian, tố bậy. Ở đây, ta hiểu tố bậy là tố
không đúng, tố cáo người khác bằng quyền lực trong tay mình, tố cáo người khác
mà không dựa trên công lý, nhưng lấy quyền lực để áp đảo, ép buộc, cưỡng chế
phải nhận một tội không hề phạm. Cáo gian cũng được hiểu trong ý nghĩa này, khi
công lý, sự thật hoàn toàn bị bóp chết, tống khứ, xóa bỏ, và chỉ còn lại sức
mạnh phi nhân của kẻ tố cáo gian ác, độc địa.
Kinh
thánh gọi ma quỷ là kẻ tố cáo, vì ma quỷ luôn lẻo mép tố cáo yếu đuối, sai phạm
của con người với Thiên Chúa, và té tát đời tư tội lỗi với mọi người, vì chúng
chỉ mong con người phải chết như chúng, phải bị truy diệt như chúng. Ma quỷ
không có hạnh phúc quên hết lầm lỗi của người khác, như Thiên Chúa là người cha
nhân từ đã chẳng nhớ gì tội lỗi, và những xúc phạm của đứa con hoang đàng trở
về (Lc 15,11-30); ma quỷ cũng chẳng có niềm vui khi tội nhân được thanh tẩy,
đổi mới, bởi mục tiêu duy nhất của ma quỷ là làm cho con người khổ sở, bất
hạnh, diệt vong.
Tắt một lời, vì chỉ là hận thù, ma quỷ bất hạnh với
chính mình, vì không biết “vui với ai mừng vui, khóc với ai đang khổ sầu”,
nhưng đời đời chỉ sầu khổ, điên cuồng tuyệt vọng vì thấy con người được cứu độ,
được đổi mới, được ở trong tình nghĩa với Thiên Chúa, và được sống hạnh phúc
đời đời.
Như thế,
với loài người, ma quỷ luôn ghen tuông, tức tối, rình rập và tìm mọi cách cám
dỗ con người đi vào tội lỗi, vào con đường chết vì bất trung, bất nghĩa, bất
tín, bất chính, bất công, bất hòa, bất kham đối với Thiên Chúa và đồng loại, để
cùng bị trừng phạt trong hỏa ngục đời đời như chúng. Bởi vậy, ma quỷ không bao
giờ có thể là bạn tốt của loài người, không bao giờ đem lại bất cứ một điều gì
tích cực, tốt đẹp cho con người; không bao giờ xây dựng, vun xới, chở che, bênh
đỡ con người; cũng không bao giờ cộng tác chân thành, thân thiện đồng hành với
con người trên đường ngay nẻo chính, vì bản chất và lý do có mặt trong đời
người của ma quỷ là gieo gian dối, ác độc, hận thù, bạo lực, sự dữ, và bất
hạnh.
f. Tên cám dỗ dẻo miệng, ngon ngọt, quyến rũ
Ma quỷ
nổi bật khả năng quyến rũ, cám dỗ, rủ rê loài người. Satan đã thành công với
nguyên tổ. Nó cũng thành công với nhiều người. Chiến thuật cám dỗ của ma quỷ là
luôn đánh vào ba điểm yếu của con người: muốn biết mọi sự, muốn được ngưỡng mộ,
muốn có quyền trên người khác. Nói tóm lại, ma quỷ ve vãn “cái tôi tri thức”,
ve vuốt “cái tôi vinh quang, hưởng thụ”, và vỗ về “cái tôi quyền lực”. Tất cả
độc chiêu cám dỗ của ma quỷ đều nhắm “cái tôi kiêu căng, cái tôi quan trọng,
cái tôi toàn năng, cái tôi thần thánh, vĩ đại”, và tập trung ở tham vọng độc
tôn, độc quyền kín đáo có mặt trong mỗi người.
Đức Giêsu
biết ma quỷ rất khéo cám dỗ và liên tục cám dỗ loài người, vì “Satan đã xin
được sàng anh em như người ta sàng gạo” (Lc 22,31) nên Người nhắc chúng ta cầu
xin “đừng để sa chước cám dỗ” (Mt 6,13), và liên lỉ tỉnh thức cầu nguyện để
không sa chước cám dỗ của Satan và bè lũ, vì chúng biết: “Tinh thần thì hăng
hái, nhưng thân xác thì yếu đuối” (Lc 14,38).
3. Ma quỷ với chính mình
Ma quỷ là
kẻ phản nghịch Thiên Chúa, đối thủ của loài người, nhưng cũng là hình phạt của
chính mình. Ma quỷ đã được dựng nên là thiên thần thánh thiện để phụng sự Thiên
Chúa là tình yêu, hạnh phúc, bình an, hoan lạc. Vì có tự do, ma quỷ đã kiêu
căng muốn bằng Thiên Chúa, khi chối từ vị thế thụ tạo của mình, mà nuôi tham
vọng bất chính trở thành chủ tạo, thay chỗ Thiên Chúa.
Thánh
Irênê đã viết về ma quỷ. Chúng ta có thể tóm tắt ý của thánh nhân: Ma quỷ là
tên bội giáo tiêu biểu và cũng là tên lừa đảo của vũ trụ. Hắn muốn lừa tất cả
mọi người, bằng cách làm trí khôn con người trở nên ngu muội, tăm tối để tôn
thờ hắn hơn tôn thờ Thiên Chúa. Các quyền lực của hắn có giới hạn, bởi vì hắn
chỉ là kẻ rắp ranh chiếm quyền, cướp quyền của Thiên Chúa. Chính vì thế, hắn
không thể bắt buộc con người phạm tội. Hắn chỉ có thể cám dỗ, tìm cách thuyết
phục con người chống lại Thiên Chúa và tôn thờ chúng. Hắn là thiên thần đã mất
hết ơn sủng vì hắn ghen tức với Thiên Chúa khi muốn tự tôn thờ mình. Hắn cũng
ghen tức với nhân loại, bởi loài người là hình ảnh của Thiên Chúa. Vì ghen ghét
loài người, hắn đã lẻn vào vườn địa đàng với ác tâm cám dỗ nguyên tổ loài người
bất tuân lệnh Thiên Chúa. Sự cám dỗ của Satan. Tuy thế, sẽ chẳng có tác dụng gì
trên con người, nếu Thiên Chúa đã không ban cho con người ý chí tự do để chọn
lựa thiện-ác, xấu-tốt. Satan là một tên cám dỗ tài tình và ngoan cố, vì lòng
ghen tức của hắn luôn cao độ và đốt cháy tâm can hắn, chỉ vì hắn không thể chịu
được khi thấy con người được Thiên Chúa yêu thương.
Như thế, ma quỷ phải sống tình trạng bị trừng phạt
liên lỉ. Lòng ghen tuông, hận thù, tức giận, căm phẫn, bạo lực là hình phạt đời
đời của chúng. Chúng phải sống, nhưng sống xảo quyệt, hận thù, bất hạnh: Sống
những gì nghịch lại bản tính thiên thần là thánh thiện, yêu thương, bình an,
hạnh phúc. Sự trừng phạt nặng nề mà Satan phải chịu, đó là sống chính những
điều Thiên Chúa ghét bỏ. Bất hạnh của Satan và bè lũ là nỗi nhớ về những đặc ân
ngày xưa khi còn trung thành với Thiên Chúa, vì dù gì, ma quỷ cũng không bị lấy
đi bản tính thiêng liêng của mình. Đây là nỗi đau vô cùng kinh khủng, mà ma quỷ
phải đời đời gánh chịu.
Như thế,
ma quỷ là chính hình phạt, là chính tai ương, sự dữ, đau khổ chúng đang gieo
trên đất người, và khi gieo gian dối, bạo lực, chia rẽ, hận thù, bất hạnh,
chúng gieo chính mình, bởi sự dữ, hình phạt là chính chúng.
Cái đau
khổ, khốn nạn của ma quỷ chính là chúng vẫn có khả năng để phải cảm nhận tất cả
nỗi kinh hoàng, khủng khiếp của hình phạt ấy. Hỏa ngục không chỉ là nơi ma quỷ hành
hạ những người đi theo chúng, nhưng là chính hình phạt dành cho chúng, khi
chúng cũng đau đớn, khốn khổ như những người bị chúng cám dỗ đi vào.
Sở dĩ bọn quỷ nài xin Đức Giêsu: “Nếu ông đuổi
chúng tôi, thì xin sai chúng tôi nhập vào bầy heo” (Mt 8,31), khi Đức Giêsu xua
đuổi chúng phải ra khỏi, hai người bị chúng ám, là vì ma quỷ sợ bị nhốt lại
trong hỏa ngục. Với chúng, đi lang thang, quậy phá loài người trên trần gian
vẫn đỡ khổ hơn bị nhốt kín trong hỏa ngục, dù trước sau gì, khi Đức Giêsu trở
lại lần thứ hai, tất cả chúng sẽ bị xích chặt giam giữ đời đời trong hỏa ngục.
Nhận diện
ma quỷ trong ba tương quan: Với Thiên Chúa, với loài người, và với chính chúng,
là cách tốt nhất để thấy ma quỷ là kẻ phản nghịch, tên gian ác, và hình phạt
đời đời của chính mình. Công việc nhận diện là công việc quan trọng đầu tiên
phải thực hiện, mà nếu không làm, chúng ta sẽ rơi vào tình trạng “nửa tin nửa
ngờ” là cơ hội thuận lợi cho ma quỷ len lỏi, lọt vào thống trị tâm hồn và đời
sống chúng ta.
