Chương 2: Ma quỷ là ai?

Trong chương thứ nhất, chúng ta đã đề cập đến sự hiện diện của ma quỷ, để phản biện lại một số người đã không tin có ma quỷ. Có nhiều lý do dẫn đến chọn lựa không tin có ma quỷ này.

Trước những thực tại thiêng liêng, vô hình, con người không thể nắm bắt, thấu hiểu dễ dàng. Phải có Đấng Thiêng Liêng, Đấng Vô Hình Con Thiên Chúa làm người mới mặc khải đầy đủ và chính xác những thực tại thiêng liêng ấy. Đấng ấy chính là Đức Giêsu, Đấng quả quyết với chúng ta: Có ma quỷ, khi Ngài chấp nhận để ma quỷ cám dỗ, khi Ngài nghiêm nghị quát mắng, ra lệnh, và xua đuổi chúng ra khỏi những người bị chúng khống chế, ám nhập. Chỉ có Ngài-Đức Giêsu, với uy quyền của Thiên Chúa mới bảo đảm tính xác thực về danh tính, lý lịch, hành tung của Satan, thủ lãnh các ma quỷ.

Ở đây, dựa trên Mặc Khải của Đức Tin, chúng ta điểm mặt, gọi tên Satan, lật tẩy ý đồ gian ác, cũng như công việc tối tăm của chúng trong thế giới loài người.

Kinh thánh cho chúng ta biết đích xác ma quỷ và hoạt động của chúng. Dựa vào Kinh Thánh, một lần nữa chúng ta nhận diện “ông hoàng của thế gian”, “tên tố cáo, xảo quyệt”, “kẻ xúi giục, cám dỗ”

1. Đối với Thiên Chúa

Trước hết, ma quỷ là thụ tạo thiêng liêng được Thiên Chúa dựng nên. Thiên Chúa là Đấng Chủ Tạo đã tạo nên ba loài thụ tạo khác nhau: Loài thụ tạo thiêng liêng, không có thân xác là các thiên thần; loài thụ tạo thứ hai là thực vật, động vật và mọi thứ vật chất khác; loài tạo vật sau cùng có cả tinh thần lẫn vật chất, tức thân xác và linh hồn là con người.

Ma quỷ là thụ tạo thiêng liêng, chỉ có tinh thần được tạo dựng để phụng sự Thiên Chúa trên trời. Nơi ở của các vị là thiên đàng, trước ngai Thiên Chúa.

Ma quỷ là thiên thần, nhưng là thiên thần phản nghịch: nghĩa là đã kiêu căng muốn bằng Thiên Chúa, và nổi loạn chống Thiên Chúa. Thị kiến của Thánh Gioan đã mô tả cảnh nổi loạn của Luxiphe, Tổng lãnh Thiên thần đứng đầu phe phản loạn, cuộc giao chiến ác liệt giữa hai phe trung thành và phản nghịch. Tổng lãnh Thiên thần Micae lãnh đạo phe trung thành đã chỉ huy trận giao đấu này, còn Luxiphe cùng bè lũ phản nghịch đã bị đánh bại và bị trục xuất khỏi thiên đàng (Kh 12,7-12).

Từ nay, thiên thần phản nghịch trở thành ma quỷ, và Satan là tên của thủ lãnh ma quỷ. Hắn còn có những tên khác ít được nhắc tới như Beelzebub, Luxiphe, Asmodeus, Meridian, Zebulun…

Địa chỉ mới của các thiên thần phản nghịch tức ma quỷ từ nay là hỏa ngục, ở đó chỉ có lửa ghen ghét, hận thù, bất hạnh, không chút tình yêu thương, nhưng ngợp tiếng “khóc lóc, nghiến răng” (Mt 13,50). Nhưng ngoài địa chỉ thường trú là hỏa ngục, ma quỷ còn những địa chỉ tạm trú, vãng lai khác, đó là nơi ở của con người, tâm hồn của con người, xã hội, thế giới con người sống. Điều này có nghĩa ma quỷ còn được phép rong ruổi phá phách, cám dỗ con người trong một thời gian nữa cho đến ngày trở lại của Đức Giêsu, như sách Khải huyền đã viết về Satan và hoạt động của nó trong thế giới loài người: “Nó được ban cho quyền hành động trong vòng bốn mươi hai tháng”. Trong suốt thời gian được hoạt động này, Satan sẽ phạm thượng đến Thiên Chúa, xúc phạm đến các thánh, “giao chiến với dân thánh và thắng họ, và còn được ban quyền trên mọi chi tộc, mọi nước, mọi ngôn ngữ và mọi dân” (Kh 13,5-7).

Đây là một điều chúng ta cần quan tâm để luôn cảnh tỉnh trước sự hiện diện và công việc của ma quỷ, bởi chính Thiên Chúa đã cho phép ma quỷ còn được tồn tại và hoạt động trong thế giới loài người. Đức Giêsu đã khẳng định với các tông đồ: “Hãy tỉnh thức cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ” (Lc 22,39), vì ma quỷ sàng chúng con như sàng gạo”. Cám dỗ đây là cám dỗ của ma quỷ, vì chúng không mỏi mệt rảo quanh mọi nơi con người có mặt để mồi chài, lôi kéo, dụ dỗ con người làm điều gian ác, chống lại Thiên Chúa. Bản án đời đời của ma quỷ tuy đã được công bố, nhưng thời gian thi hành án chưa hoàn toàn kết thúc, nên quyền lực tối tăm của chúng trên trần gian vẫn còn hiệu lực, và chúng vẫn còn khả thể quấy nhiễu, phá hoại công trình của Thiên Chúa và làm hư hỏng con người.

Khi các thượng tế, lãnh binh Đền Thờ và kỳ mục đến bắt Ngài, Đức Giêsu đã nói với họ: “Ngày ngày tôi ở giữa các ông trong Đền Thờ, mà sao các ông không tra tay bắt. Nhưng đây là giờ của các ông, là thời của quyền lực tối tăm” (Lc 22,53). Ngài có ý nói quyền lực của ma quỷ đang thống trị tâm hồn những người đi lùng bắt, truy diệt Ngài.

Trong giây phút bi hùng nhất trước khi bị bắt, Đức Giêsu đã cầu nguyện cho các môn đệ. Bằng giọng khẩn khoản, thiết tha, Ngài đã xin Chúa Cha “gìn giữ họ khỏi ác thần”, tức là gìn giữ họ khỏi rơi vào cạm bẫy, nanh vuốt của ma quỷ, vì họ là chứng nhân được sai đi làm chứng về Ngài, là đối tượng mà Satan và bè lũ cần phải mau chóng tiêu diệt. Trong bữa tiệc chia tay, Giuđa, người môn đệ phản bội cũng đã được nhắc đến như một người đã tự nguyện trao linh hồn cho ma quỷ: “Rồi Người chấm một miếng bánh, trao cho Giuđa, con ông Ítcariốt. Ông vừa ăn xong miếng bánh, thì Satan liền nhập vào ông” (Ga 13,26-27).

Sở dĩ ma quỷ vận dụng mọi khả năng để chống phá Thiên Chúa, lôi kéo mọi người xúc phạm, phản nghịch Thiên Chúa như chúng đã xúc phạm, phản nghịch, vì chúng căm thù Thiên Chúa. Chúng căm thù vì bị Thiên Chúa trừng phạt khi chúng phản nghịch. Là đối thủ của Thiên Chúa, Đấng là Chân, Thiện, Mỹ, Tuyệt Đối, nên ma quỷ là Gian Dối, Xấu Xa, Ác Độc. Và như thế, Thiên Chúa là Tình Yêu ban Bình An, Hạnh Phúc; ma quỷ là Hận Thù đem lại chiến tranh, bất hoà, và đau thương, bất hạnh. Thiên Chúa là lòng thương xót, thứ tha; ma quỷ là căm thù, báo oán. Thiên Chúa là Niềm Vui, Hy Vọng; ma quỷ là sầu buồn, tuyệt vọng. Thiên Chúa là Sự Sống và Sự Sống Lại; ma quỷ là tử vong, và chết đời đời. Thiên Chúa là Đấng Cứu Độ; ma quỷ là kẻ phá hoại, tiêu diệt. Thiên Chúa là Đấng chở che, bênh đỡ; ma quỷ là kẻ tố cáo, bức hại. Thiên Chúa tín trung; ma quỷ phản bội. Thiên Chúa, Chủ Tạo toàn năng; ma quỷ chỉ là thụ tạo giới hạn.

Là thụ tạo thiêng liêng, ma quỷ được Thiên Chúa ban quyền năng của một thụ tạo thiêng liêng, nhưng quyền năng ấy bị giới hạn trong phạm vi thụ tạo, vì trước hay sau khi phản nghịch, lúc còn là thiên thần phụng sự Thiên Chúa hay bây giờ thành ma quỷ chống phá Thiên Chúa, chúng vẫn luônvị thế thụ tạo trước Thiên Chúa. Chính vì kiêu căng muốn ngang hàng với Thiên Chúa, mà chúng đã mất hết ơn nghĩa của một thụ tạo luôn vâng phục Đấng Chủ tạo của mình.

Nhưng vì bản chất là thiên thần, một thụ tạo thiêng liêng, từng là hữu thể hoàn hảo được bàn tay Thiên Chúa tạo dựng, nên ma quỷ được Thiên Chúa phú ban cho trí tuệ, ý chí, tự do, và sáng kiến. Nay chúng bất trung, phản nghịch thì bản tính thiêng liêng với các quyền năng từ bản tính thiên thần ấy vẫn tồn tại, vì Thiên Chúa không bao giờ hủy bỏ bất cứ một tạo vật nào do tay Ngài đã tạo nên. Đây là mầu nhiệm cao sâu của Tình Yêu sáng tạo nơi Thiên Chúa, Đấng nâng niu và gìn giữ mọi thụ tạo của Ngài, và không hủy diệt chúng, kể cả khi chúng bất tuân, phản nghịch Ngài.

Ma quỷ cũng là thụ tạo, loài người cũng là thụ tạo. Cả hai đều có trí tuệ, ý chí tự do, tuy có khác nhau về mức độ. Cả hai đều được thương yêu, nhưng cả hai đều bất trung, bất phục tùng Thiên Chúa. Nhưng cả hai đều không bị hủy bỏ, hay bị xóa khỏi sổ sự sống, trái lại, cả hai vẫn duy trì bản tính, giữ lại khả năng vốn được Thiên Chúa ban của mình. Điển hình là tự do, con người dù sa ngã vẫn còn nguyên vẹn tự do của mình để chọn lựa thiện ác. Ma quỷ cũng vẫn tồn tại trong tự do của chúng, chúng vẫn tiếp tục bị phán xét về những việc làm gian ác của chúng, bởi Chúa tạo nên thiên thần và loài người có tự do. Ngài không bao giờ loại bỏ các tạo vật của Ngài ngay cả khi chúng trở nên hư hỏng, nhưng Ngài thưởng công cho mỗi người theo công trạng của họ, vì mỗi người, cũng như mỗi thiên thần đều bị xét xử theo những hành động của mình.

Như thế, ma quỷ có thể làm được những “điềm thiêng dấu lạ” để mồi chài con người: có thể thực hiện những việc phi thường để lôi cuốn con người: có thể tạo nên những việc cả thể, chói lòa vinh quang, ngập tràn hạnh phúc để lừa phỉnh con người, vì chúng còn được giữ quyền năng của thụ tạo thiêng liêng. Nhưng vì bản chất ma quỷ từ nay là xảo quyệt, gian ác, hận thù, bạo lực, nên bất cứ việc gì chúng làm, bất cứ điều gì chúng hứa ban, bất cứ công trình nào có bàn tay chúng can thiệp, đều quy về một mục đích duy nhất là chống phá Thiên Chúa, và làm hại con người.

Vì thế, sẽ không có thương yêu, bình an, hạnh phúc thật nơi chúng, và hậu quả của việc chúng làm, lời chúng hứa sẽ chỉ là tai họa, bất hạnh, diệt vong.

Tóm lại, ma quỷ là thụ tạo kiêu căng, phản nghịch đối với Thiên Chúa. Chúng căm thù Ngài và lôi kéo con người đi theo chúng chống lại Thiên Chúa. Nhưng vì là thụ tạo, ma quỷ luôn khiếp sợ, run rẩy trước Thiên Chúa và phải vâng lời Ngài. Chúng không bao giờ có thể ngang hàng với Thiên Chúa, và không được làm thiệt hại sự sống của con người, cũng như làm tổn thương những người thuộc về Thiên Chúa nếu không được Thiên Chúa cho phép, như trường hợp ông Gióp trong Cựu ước.

Vì thế, điều chúng ta đừng bao giờ quên: ma quỷ không là đối thủ ngang hàng với Thiên Chúa, vì Thiên Chúa là Đấng đã dựng nên ma quỷ, mà tiền thân của chúng là thiên thần phụng sự Ngài. Chúng căm thù Thiên Chúa bằng cách cám dỗ con cái của Thiên Chúa là loài người để mọi người theo chúng phản nghịch Thiên Chúa. Tuy vậy, sức mạnh của Thiên Chúa luôn chở che những ai trung tín với Ngài, và ma quỷ phải cúi mình, quỳ gối khi nghe tên Đức Giêsu, Thiên Chúa, Đấng đã đến để phá vỡ vương quốc của ma quỷ, cắt gỡ xích xiềng nô lệ cho những ai bị ma quỷ trói buộc, và giải phóng nhân loại khỏi ách thống trị của Satan. Qua sự chết và phục sinh, Đức Giêsu đã hoàn toàn chiến thắng ma quỷ, và đập tan mọi công trình tăm tối, tội lỗi của chúng trên địa cầu.

2. Ma quỷ và con người

Cách tốt nhất để nhận diện ma quỷ là đặt nó trong tương quan với Thiên Chúa, với con người, và với chính nó, bởi ma quỷ sẽ khó giấu được tông tích, lý lịch, thành tích của mình, điều mà ma quỷ luôn đặt lên hàng ưu tiên.

Với Thiên Chúa, ma quỷ là thụ tạo phản nghịch, nay trở thành thù địch vì căm tức, thì với con người, ma quỷ là tên nói láo, phỉnh gạt, gian ác. Chúng ghen ghét con người, vì con người được Thiên Chúa yêu thương. Chúng càng phẫn uất, điên cuồng ghen tuông với con người, vì con người đã sa ngã khi nghe chúng dụ dỗ nay lại được Thiên Chúa xót thương, cứu độ. Như thế, đối với loài người, ma quỷ là:

a. Đứa ghen tuông

Ma quỷ ghen tức với con người vì con người được Thiên Chúa cứu độ. Nó muốn mọi người cũng kiêu căng, phản nghịch và cùng chịu trừng phạt như chúng. Hỏa ngục, nơi giam cầm chúng cũng phải là nơi con người bị trừng phạt.

Ngay từ khi nguyên tổ loài người phạm tội, Thiên Chúa đã thương xót và hứa ơn cứu độ. Chính vì Lời Hứa này mà ma quỷ điên cuồng “nổi giận với Người Phụ Nữ và đi giao chiến với những người còn lại trong dòng dõi bà, là những người tuân theo các giới răn của Thiên Chúa và giữ lời chứng của Đức Giêsu” (Kh 12,17). Người Nữ ấy, tức Đức Maria “mình khoác mặt trời, chân đạp mặt trăng, và đầu đội triều thiên mười hai ngôi sao” (Kh 12,1).

b. Tên xảo quyệt

Hình ảnh được sách Sáng thế dùng để chỉ Satan trong trình thuật sa ngã của nguyên tổ là con rắn: “Rắn là loài xảo quyệt nhất trong mọi giống vật ngoài đồng” (St 3,1). Được mệnh danh là tên xảo quyệt, ma quỷ khôn khéo lừa phỉnh con người, ngon ngọt với con người để đưa đẩy con người đi vào hủy diệt. Evà cũng vì thích ngon ngọt nên mới sập bẫy Satan khi trái lệnh Thiên Chúa, đưa tay hái trái Thiên Chúa cấm.

Vì gian xảo, nên ở ma quỷ không thể có sự thật, chân thành, tín trung.

c. Đứa lì lợm, chầy cối, trơ trẽn

Ma quỷ là khách không mời cũng đến, đến rồi không đi, có đi rồi cũng tìm cách trở lại và lì lợm ở mãi. Tâm hồn “trống vắng” Thiên Chúa, “trống trải” ơn Chúa, “trống rỗng” yêu thương là nơi ở lý tưởng của ma quỷ. Chúng rình rập và tìm cơ hội để đột nhập, chiếm đóng các linh hồn.

Tin mừng Mátthêu ghi lại: “Khi thần ô uế xuất khỏi một người, thì nó đi rảo qua những nơi khô cháy, tìm chốn nghỉ ngơi mà tìm không ra. Bấy giờ nó nói: “Ta sẽ trở về nhà ta, nơi ta đã bỏ đi”. Khi đến nơi, nó thấy nhà để trống, lại được quét tước, trang hoàng hẳn hoi. Nó liền đi kéo thêm bảy thần khác dữ hơn nó, và chúng vào ở đó. Rốt cuộc tình trạng người đó còn tệ hơn trước” (Mt 22,43-45).

d. Tên độc ác

Ngoài xảo quyệt, nham hiểm, Satan còn độc ác, và chỉ tìm hành hạ con người, cốt để con người phải đau khổ, bất hạnh. Ở ma quỷ, người ta không thể tìm được yêu thương, bình an, nhân hậu, bao dung, trắc ẩn, vì bản chất của ma quỷ là ác độc, và việc làm của chúng luôn tàn nhẫn.

Những người bị quỷ ám đều chịu những đau khổ tinh thần và thể lý, và chẳng ai hạnh phúc, bình an bao giờ khi bị ma quỷ khống chế. Tin mừng Máccô vẽ lên hoàn cảnh khốn khổ, bị đọa đày của người bị quỷ ám: Đức Giêsu “vừa ra khỏi thuyền, thì từ đám mồ mả có một người bị thần ô uế ám liền ra đón Ngài. Anh này thường sống trong đám mồ mả, và không ai có thể trói anh ta lại được, dầu phải dùng đến cả xiềng xích. Thật vậy, nhiều lần anh bị gông cùm và xiềng xích, nhưng anh đã bẻ gẫy xiềng xích và đập tan gông cùm. Và không ai có thể kiềm chế anh được. Suốt đêm ngày, anh ta cứ ở trong đám mồ mả và trên núi đồi, tru tréo và lấy đá đập vào mình” (Mc 5,2-5).

Thánh Máccô kể tiếp: “Khi Đức Giêsu và ba môn đệ trở lại với các môn đệ khác, thì thấy một đám người rất đông đang vây quanh các ông, và các kinh sư tranh luận với các ông. Thấy Đức Giêsu, lập tức tất cả đám đông kinh ngạc. Họ chạy lại chào Người. Người hỏi các môn đệ: “Anh em tranh luận gì với họ thế?” Một người trong đám đông trả lời: “Thưa Thầy, tôi đã đem con trai tôi lại cùng Thầy; cháu bị quỷ câm ám. Bất cứ ở đâu, hễ quỷ nhập vào là vật cháu xuống đất. Cháu sùi bọt mép, nghiến răng, cứng đờ người ra…” (Mc 9,14-18). “Vừa thấy Người, quỷ liền lay nó thật mạnh, nó ngã xuống đất, lăn lộn, sùi cả bọt mép. Người hỏi cha nó: “Cháu bị như thế từ bao lâu rồi?”. Ông ấy đáp: “Thưa từ thưở bé. Nhiều khi quỷ xô nó vào lửa, hoặc đẩy xuống nước cho nó chết”… Khi thấy đám đông tuôn đến, Đức Giêsu quát mắng tên quỷ: “Quỷ câm điếc kia, Ta truyền cho ngươi: ra khỏi đứa bé và không được nhập vào nó nữa!”. Quỷ thét lên, lay nó thật mạnh, rồi ra khỏi” (Mc 9,20-26).

Thật tội nghiệp người bị ma quỷ khống chế. Satan đã biến người bình thường, hiền hậu ra người bệ rạc, hung dữ; người tươm tất, sạch sẽ ra dơ dáy, bẩn thỉu; người khôn ngoan ra điên khùng; người công chính thành gian manh; người quảng đại ra keo kiệt; người đạo đức thành sa đọa, vô luân. Bởi bản chất là gian ác, độc địa, nên ma quỷ không thể làm điều tốt, việc thiện, hành vi đạo đức cho ai. Chính vì thế, tin ở lòng tốt, việc tốt của ma quỷ là sai lầm lớn hơn tất cả mọi sai lầm cộng lại. Ấy thế mà nhiều người đã chạy đến cầu cứu ma quỷ sự trợ giúp, vì lầm tưởng ma quỷ, hay chưa biết ma quỷ là ai. Chỉ khi tai ương ập đổ mà ma quỷ lạnh lùng trở mặt, nhiều người mới bẽ bàng vỡ lẽ.

e. Kẻ tố cáo

Sách Khải huyền cảnh giác mọi người: Satan là tên tố cáo, ngày đêm nó tố cáo chúng ta trước tòa Thiên Chúa (x. Kh 12,10)

Vì ghen tuông với hạnh phúc được yêu thương và cứu độ của con người, nên ma quỷ rình mò những sơ hở, yếu đuối của con người để tố cáo, làm nhục con người trước đám đông. Đó là lý do khi trừ quỷ, các linh mục hay bị ma quỷ vanh vách kể trước mặt nhiều người những chuyện kín đáo, riêng tư của ngài, với mục đích bôi bác, hạ nhục, làm mất uy tín. Vì tâm địa xấu xa, muốn kéo người khác chìm nghỉm trong bùn đen, nên lời tố cáo của ma quỷ không mang sự thật, nhưng thường là những vu oán bất nhân, bất công, bất chính.

Ma quỷ tố cáo vì không có lòng thương xót để bao che, bênh vực như Thiên Chúa: ma quỷ tố cáo, vì không có lòng nhân từ để bỏ qua, tha thứ như Thiên Chúa; ma quỷ tố cáo vì không có lòng chung thủy để kiên nhẫn chịu đựng thiếu sót của người khác với niềm hy vọng đổi mới như Thiên Chúa.

Ở                 ma quỷ chỉ có ác tâm, ác ý, ác đức, ác nhân, ác khẩu, ác độc, ác ôn, ác quái, ác tà. Tất cả mọi ý nghĩ gian ác, mưu đồ gian ác, hành vi gian ác đều tập trung ở ma quỷ, vì bản chất của chúng là gian ác. Ở đây, gian ác không còn là tính nết hay tính cách, nhưng thuộc bản tính, là những gì không thay đổi được của một hữu thể.

Vì gian ác, nên ma quỷ làm hại con người, bằng đủ mọi phương tiện, cách thế, mà cách thế hữu hiệu hơn tất cả chính là cáo gian, tố bậy. Ở đây, ta hiểu tố bậy là tố không đúng, tố cáo người khác bằng quyền lực trong tay mình, tố cáo người khác mà không dựa trên công lý, nhưng lấy quyền lực để áp đảo, ép buộc, cưỡng chế phải nhận một tội không hề phạm. Cáo gian cũng được hiểu trong ý nghĩa này, khi công lý, sự thật hoàn toàn bị bóp chết, tống khứ, xóa bỏ, và chỉ còn lại sức mạnh phi nhân của kẻ tố cáo gian ác, độc địa.

Kinh thánh gọi ma quỷ là kẻ tố cáo, vì ma quỷ luôn lẻo mép tố cáo yếu đuối, sai phạm của con người với Thiên Chúa, và té tát đời tư tội lỗi với mọi người, vì chúng chỉ mong con người phải chết như chúng, phải bị truy diệt như chúng. Ma quỷ không có hạnh phúc quên hết lầm lỗi của người khác, như Thiên Chúa là người cha nhân từ đã chẳng nhớ gì tội lỗi, và những xúc phạm của đứa con hoang đàng trở về (Lc 15,11-30); ma quỷ cũng chẳng có niềm vui khi tội nhân được thanh tẩy, đổi mới, bởi mục tiêu duy nhất của ma quỷ là làm cho con người khổ sở, bất hạnh, diệt vong.

Tắt một lời, vì chỉ là hận thù, ma quỷ bất hạnh với chính mình, vì không biết “vui với ai mừng vui, khóc với ai đang khổ sầu”, nhưng đời đời chỉ sầu khổ, điên cuồng tuyệt vọng vì thấy con người được cứu độ, được đổi mới, được ở trong tình nghĩa với Thiên Chúa, và được sống hạnh phúc đời đời.

Như thế, với loài người, ma quỷ luôn ghen tuông, tức tối, rình rập và tìm mọi cách cám dỗ con người đi vào tội lỗi, vào con đường chết vì bất trung, bất nghĩa, bất tín, bất chính, bất công, bất hòa, bất kham đối với Thiên Chúa và đồng loại, để cùng bị trừng phạt trong hỏa ngục đời đời như chúng. Bởi vậy, ma quỷ không bao giờ có thể là bạn tốt của loài người, không bao giờ đem lại bất cứ một điều gì tích cực, tốt đẹp cho con người; không bao giờ xây dựng, vun xới, chở che, bênh đỡ con người; cũng không bao giờ cộng tác chân thành, thân thiện đồng hành với con người trên đường ngay nẻo chính, vì bản chất và lý do có mặt trong đời người của ma quỷ là gieo gian dối, ác độc, hận thù, bạo lực, sự dữ, và bất hạnh.

f. Tên cám dỗ dẻo miệng, ngon ngọt, quyến rũ

Ma quỷ nổi bật khả năng quyến rũ, cám dỗ, rủ rê loài người. Satan đã thành công với nguyên tổ. Nó cũng thành công với nhiều người. Chiến thuật cám dỗ của ma quỷ là luôn đánh vào ba điểm yếu của con người: muốn biết mọi sự, muốn được ngưỡng mộ, muốn có quyền trên người khác. Nói tóm lại, ma quỷ ve vãn “cái tôi tri thức”, ve vuốt “cái tôi vinh quang, hưởng thụ”, và vỗ về “cái tôi quyền lực”. Tất cả độc chiêu cám dỗ của ma quỷ đều nhắm “cái tôi kiêu căng, cái tôi quan trọng, cái tôi toàn năng, cái tôi thần thánh, vĩ đại”, và tập trung ở tham vọng độc tôn, độc quyền kín đáo có mặt trong mỗi người.

Đức Giêsu biết ma quỷ rất khéo cám dỗ và liên tục cám dỗ loài người, vì “Satan đã xin được sàng anh em như người ta sàng gạo” (Lc 22,31) nên Người nhắc chúng ta cầu xin “đừng để sa chước cám dỗ” (Mt 6,13), và liên lỉ tỉnh thức cầu nguyện để không sa chước cám dỗ của Satan và bè lũ, vì chúng biết: “Tinh thần thì hăng hái, nhưng thân xác thì yếu đuối” (Lc 14,38).

3. Ma quỷ với chính mình

Ma quỷ là kẻ phản nghịch Thiên Chúa, đối thủ của loài người, nhưng cũng là hình phạt của chính mình. Ma quỷ đã được dựng nên là thiên thần thánh thiện để phụng sự Thiên Chúa là tình yêu, hạnh phúc, bình an, hoan lạc. Vì có tự do, ma quỷ đã kiêu căng muốn bằng Thiên Chúa, khi chối từ vị thế thụ tạo của mình, mà nuôi tham vọng bất chính trở thành chủ tạo, thay chỗ Thiên Chúa.

Thánh Irênê đã viết về ma quỷ. Chúng ta có thể tóm tắt ý của thánh nhân: Ma quỷ là tên bội giáo tiêu biểu và cũng là tên lừa đảo của vũ trụ. Hắn muốn lừa tất cả mọi người, bằng cách làm trí khôn con người trở nên ngu muội, tăm tối để tôn thờ hắn hơn tôn thờ Thiên Chúa. Các quyền lực của hắn có giới hạn, bởi vì hắn chỉ là kẻ rắp ranh chiếm quyền, cướp quyền của Thiên Chúa. Chính vì thế, hắn không thể bắt buộc con người phạm tội. Hắn chỉ có thể cám dỗ, tìm cách thuyết phục con người chống lại Thiên Chúa và tôn thờ chúng. Hắn là thiên thần đã mất hết ơn sủng vì hắn ghen tức với Thiên Chúa khi muốn tự tôn thờ mình. Hắn cũng ghen tức với nhân loại, bởi loài người là hình ảnh của Thiên Chúa. Vì ghen ghét loài người, hắn đã lẻn vào vườn địa đàng với ác tâm cám dỗ nguyên tổ loài người bất tuân lệnh Thiên Chúa. Sự cám dỗ của Satan. Tuy thế, sẽ chẳng có tác dụng gì trên con người, nếu Thiên Chúa đã không ban cho con người ý chí tự do để chọn lựa thiện-ác, xấu-tốt. Satan là một tên cám dỗ tài tình và ngoan cố, vì lòng ghen tức của hắn luôn cao độ và đốt cháy tâm can hắn, chỉ vì hắn không thể chịu được khi thấy con người được Thiên Chúa yêu thương.

Như thế, ma quỷ phải sống tình trạng bị trừng phạt liên lỉ. Lòng ghen tuông, hận thù, tức giận, căm phẫn, bạo lực là hình phạt đời đời của chúng. Chúng phải sống, nhưng sống xảo quyệt, hận thù, bất hạnh: Sống những gì nghịch lại bản tính thiên thần là thánh thiện, yêu thương, bình an, hạnh phúc. Sự trừng phạt nặng nề mà Satan phải chịu, đó là sống chính những điều Thiên Chúa ghét bỏ. Bất hạnh của Satan và bè lũ là nỗi nhớ về những đặc ân ngày xưa khi còn trung thành với Thiên Chúa, vì dù gì, ma quỷ cũng không bị lấy đi bản tính thiêng liêng của mình. Đây là nỗi đau vô cùng kinh khủng, mà ma quỷ phải đời đời gánh chịu.

Như thế, ma quỷ là chính hình phạt, là chính tai ương, sự dữ, đau khổ chúng đang gieo trên đất người, và khi gieo gian dối, bạo lực, chia rẽ, hận thù, bất hạnh, chúng gieo chính mình, bởi sự dữ, hình phạt là chính chúng.

Cái đau khổ, khốn nạn của ma quỷ chính là chúng vẫn có khả năng để phải cảm nhận tất cả nỗi kinh hoàng, khủng khiếp của hình phạt ấy. Hỏa ngục không chỉ là nơi ma quỷ hành hạ những người đi theo chúng, nhưng là chính hình phạt dành cho chúng, khi chúng cũng đau đớn, khốn khổ như những người bị chúng cám dỗ đi vào.

Sở dĩ bọn quỷ nài xin Đức Giêsu: “Nếu ông đuổi chúng tôi, thì xin sai chúng tôi nhập vào bầy heo” (Mt 8,31), khi Đức Giêsu xua đuổi chúng phải ra khỏi, hai người bị chúng ám, là vì ma quỷ sợ bị nhốt lại trong hỏa ngục. Với chúng, đi lang thang, quậy phá loài người trên trần gian vẫn đỡ khổ hơn bị nhốt kín trong hỏa ngục, dù trước sau gì, khi Đức Giêsu trở lại lần thứ hai, tất cả chúng sẽ bị xích chặt giam giữ đời đời trong hỏa ngục.

Nhận diện ma quỷ trong ba tương quan: Với Thiên Chúa, với loài người, và với chính chúng, là cách tốt nhất để thấy ma quỷ là kẻ phản nghịch, tên gian ác, và hình phạt đời đời của chính mình. Công việc nhận diện là công việc quan trọng đầu tiên phải thực hiện, mà nếu không làm, chúng ta sẽ rơi vào tình trạng “nửa tin nửa ngờ” là cơ hội thuận lợi cho ma quỷ len lỏi, lọt vào thống trị tâm hồn và đời sống chúng ta.