TÌNH ĐAM MÊ

Ngay từ bình minh của nhân loại, tổ tiên loài người đã nếm cái ngọt ngào, đắng đót của đam mê. Câu chuyện tình của Adam và Evà đã bắt đầu bằng đam mê cuồng nhiệt này.

Hai ông bà yêu nhau, yêu bằng tình đam mê, nồng cháy nhất vì quả thực quanh ông bà tất cả đều vun xới, tô điểm cho đam mê này. Cây cỏ, chim trời, cá biển, thú rừng, cả đến bầu khí trong sạch chưa hề bị ô nhiễm, tất cả đều rộn ràng một khúc đam mê. Trong đam mê này, Thiên Chúa đã chúc phúc cho tình của ông bà, và tình ấy đã là tình đẹp nhất trên thế gian khi Adam âu yếm ôm ghì lấy Evà mà nói: "Đây chính là thân thể, máu xương anh". Chắc hẳn Evà cũng sung sướng khôn tả và thỏ thẻ với Adam: "và em gọi anh là Mình ơi".

Đam mê đã hướng dẩn nhân tình vào đường tình, đã thúc đẩy nhân tình đi xa hơn, nhanh hơn, bạo dạn, liều lĩnh hơn trong chuyến phiêu lưu tình ái. Nó cần cho men tình dậy, nó có mặt cho hương tình tỏa bay, nó đóng góp những sáng kiến kỳ diệu, bất hủ cho thế giới tình. Sự có mặt và hoạt động của nó trở thành quan trọng, tưởng như không thể thiếu trong mọi cuộc tình.

Thử tưởng tượng một tình yêu thiếu đam mê, thử nghĩ về một chuyện tình không bị đam mê chi phối. Hiển nhiên ta sẽ có một tình yêu lạnh như băng, nghiêm nghị như quan tòa, cứng cỏi như định luật và ta có những tình nhân ngờ ngệch, dửng dưng, bệnh hoạn.

Trở lại cuộc tình đam mê của tổ tiên, ta thấy các ngài đã sống hết cỡ đam mê này khi "si mê, đắm đuối, quấn quít" lấy nhau từng giây phút. Hạnh phúc của các ngài là có nhau, làm vừa lòng nhau. Sức mạnh nào đã cho phép có nhau hoài, có nhau mãi mà không chán? Động cơ nào thúc đẩy không ngừng làm vui lòng nhau mà không mỏi mệt? Động cơ, sức mạnh đó chính là đam mê. Cả hai si mê nhau, chỉ thấy đối tượng của mình hấp dẫn, thu hút; chỉ gặp nơi đối tượng điều mình mong đợi... và họ đi với nhau không do dự về một chân trời mới.

Biến cố "bất tuân phục" Thiên Chúa của Adam và Evà, dưới cái nhìn tâm lý chỉ là kết quả tất yếu của đam mê. Adam mê Evà, ông khó có thể từ chối lời yêu cầu của Evà khi nàng rủ ông đi hái trái cấm. Adam si Evà nên khó có thể trả lời không khi bà mời ông dùng trái cấm. Trái cấm của cây cấm ấy dù ông đã biết, đã được Thiên Chúa dặn dò nhưng tình yêu của ông dành cho Evà trong lúc đam mê, trong buổi cuồng si này quá lớn, lớn hơn tình ông dành cho Thiên Chúa nên cuối cùng ông đã đi đến cùng cái thuận lý đam mê của mình. Không bàn đến vấn đề thần học qua biến cố này, ta chỉ ghi nhận một điều là tổ tiên đã yêu nhau rất nhiều và sự yếu đuối khi bất tuân điều Thiên Chúa căn dặn đã xẩy ra trong bầu khí đam mê cao độ.

Câu chuyện của tổ tiên cũng là câu chuyện hằng ngày của chúng ta. Không ai trong chúng ta thiếu kinh nghiệm đam mê trong tình yêu, bất cứ là tình yêu dành cho ai. Khi yêu ai, ta mê họ, ta khám phá cái yếu đuối của ta trước họ. Đã có biết bao cảm tử quân, dũng cảm kiên cường trước hàng hàng lớp lớp quân thù nhưng lại "mềm nhũn, ngoan ngùy " trước trái tim bé nhỏ của một thiếu nữ yếu đuối? Đã có bao tướng quân oai hùng, khí phách lại trở nên ngây ngô khờ dại dưới mắt nhìn ngấn lệ của người tình nho nhỏ? Cũng đã nhiều tướng cướp có hạng, khét tiếng nhưng lại sụp quỳ, rưng rưng khóc bên gối người tình. Và nhiều người như ta, đã bỏ quên tất cả, coi thường tất cả, buông xuôi tất cả chỉ vì trót say mê một đối tượng. Trong trường hợp này, tất cả mọi giá trị đều xuống cấp cho vinh quang duy nhất của đối tượng đam mê. Vì thế, đam mê giữ vai trò quan trọng trong sinh hoạt tình yêu. Chối từ chỗ đứng của nó, e rằng ta đã làm một việc nguy hiểm. Nhận rõ diện mạo và vị trí của nó, thiết tưởng là một việc cần thiết phải làm.

Đam mê là một tình cảm mạnh, rất mạnh. Nó như cơn sóng bạc đầu phủ lấp, trấn áp các con sóng lăn tăn, nhỏ bé khác. Nó tạo nên nhiều rung động, nhiều tiếng động, nhiều hoạt động. Nó tạo thành sóng lớn trên mặt đại dương, trong lòng đại dương, tận đáy đại dương. Đại dương cần sóng nhưng nếu đại dương chỉ là sóng, chỉ có sóng thì đại dương sẽ không đón mời ai, dung dưỡng ai vì đại dương quá dữ dội, khủng khiếp. Đại dương cần sóng nhưng cũng cần êm ả, dịu dàng. Sóng lớn cần cho thuyền ra khơi, gió lớn cần cho buồm tung cánh; nhưng thuyền cũng cần đại dương hiền hòa, an bình để được nhẹ trôi và cập bến.

Đam mê như sóng lớn cần cho tình lên ngôi, cần cho tình tung cánh, cần cho tình lên đường; nhưng đam mê không thể trấn giữ mãi cuộc tình, e sẽ đẩy tình đến một ốc đảo cô đơn, cuốn hút tình vào một ngõ bí tuyệt vọng vì đam mê sẽ như sóng dữ không nghe ai, không biết ai, không cần ai, không hợp tác với ai, trong khi cuộc tình là sự sống chỉ sống được trong cuộc sống, chỉ lớn được với đời sống; mà cuộc sống, đời sống luôn có những người sống, những đời sống khác.

Trong đam mê, tổ tiên không chỉ bất tuân lệnh Thiên Chúa mà còn độc tôn nhau, tôn sùng nhau, "thiên chúa hóa" nhau. Vì đam mê, Adam đã thay Evà vào chỗ của Thiên Chúa và Evà đã muốn chiếm chỗ của Thiên Chúa cho Adam. Lôi kéo ông ăn trái "biết lành, biết dữ"; nghe lời bà ăn trái "khôn ngoan", tổ tiên chúng ta đã rơi vào cạm bẫy của đam mê là độc tôn, xông hương, thờ Lạy nhau và tiến cử nhau lên những ngôi bậc không xứng hợp, không thể có và phủ nhận tất cả những gì, những ai không dính líu, liên hệ đến đối tượng đam mê.

Nói chuyện đến tổ tiên cũng là nói đến chuyện mình vì "cha nào, con nấy". Có mấy ai trong chúng ta dám tự hào đã đủ khôn khi si mê, đủ khéo khi cây si đã trồng? Khôn dại là chuyện con người; đam mê rồi mê muội cũng là chuyện con người. Nhưng trong các chuyện con người đó cũng có chuyện "phải biết dừng". Biết dừng đúng lúc, dừng đúng nơi như người tài xế giỏi: lái xe rất nhanh nhưng cũng biết thắng đúng lúc, đúng chỗ để không bao giờ xảy ra tai nạn. Chiếc xe cuộc đời hay chiếc xe cuộc tình cũng nằm trong tay ta như người tài xế giỏi biết làm chủ chiếc xe. Tất nhiên xe có thể trục trặc ngoài dự tính nhưng dù sao biết dừng và can đảm "dừng" cũng ít nguy hiểm hơn.

Viết về đam mê mà tôi thấy hổ thẹn. Hổ thẹn vì đời tôi đã vấp ngã không ít vì đam mê. Từ thửơ mới lớn, mới yêu tôi đã đam mê hơn người. Lớn lên tưởng sẽ khôn hơn, biết dừng hơn ai ngờ cũng vẫn nghiêng ngả, chao đảo vì đam mê. Tuy thế tôi vẫn thấy vui khi viết, viết để chia sẻ cái yếu đuối của mình, viết để cảm thông cho nhau, viết để nhắn gửi ai đó đang đọc những dòng này nên khoan dung hơn khi phê phán, nhân hậu hơn khi xét xử; vì con người giống như những cánh thuyền trên biển, tất cả đều có thể bị cuốn trôi, vùi dập bởi những cơn sóng dữ dội, khủng khiếp, không thể tiên liệu của cuộc tình.